Co to jest warunkowanie klasyczne?

Warunkowanie klasyczne (inaczej warunkowanie Pavłowowskie) to proces uczenia się, w którym jedno zdarzenie jest skojarzone z innym, co prowadzi do wytworzenia reakcji na pierwotnie obojętny bodziec. Proces ten został opisany przez rosyjskiego psychologa Iwana Pawłowa, który prowadził badania nad reakcjami psów na dzwonienie dzwonka.

W warunkowaniu klasycznym istnieją trzy elementy:

1. Nieobojętny bodziec, który wywołuje naturalną reakcję, nazywany jest bodźcem bezwarunkowym (UCS).
2. Obojętny bodziec, który w początkowej fazie nie wywołuje reakcji, nazywany jest bodźcem warunkowym (CS).
3. Reakcja, która pierwotnie była wywołana tylko przez UCS, ale po skojarzeniu z CS zaczyna być wywoływana również przez CS, nazywana jest reakcją warunkową (CR).

Na przykładzie psów Pawłow stwierdził, że jeśli zaczną dzwonić dzwonkiem za każdym razem, gdy podają im jedzenie, psy nauczą się kojarzyć dźwięk dzwonka z jedzeniem. W konsekwencji, po pewnym czasie, dzwonienie dzwonka samo w sobie wywoła reakcję psa – ślinienie się – mimo że jedzenia nie ma.

Warunkowanie klasyczne jest powszechnie wykorzystywane w psychologii, np. w terapii behawioralnej, badaniach nad emocjami czy w marketingu.

Zaufali mi najlepsi:

Warunkowanie klasyczne w życiu współczesnym

Psychologia jest nauką badającą zachowanie ludzi oraz jak na to zachowanie wpływają bodźce z otoczenia. Psychika jest obszarem skomplikowanym i wielowątkowym. Nic dziwnego, że powstało wiele rodzajów psychologii, które zajmują się wyodrębnionymi fragmentami związanymi z tym tematem. Do najbardziej rozpoznawalnych należą między innymi psychologia rozwojowa, poznawcza, fizjologiczna czy społeczna.

Odrębne działy skupiają się na badaniu ludzi w różnym wieku.

Dlatego osobną specjalizacją będzie psycholog zajmujący się dziećmi, a osobną specjalizujący się w psychologii wieku dojrzałego. Podział można również przeprowadzić ze względu na grupę objętą badaniami psychologicznymi. Inne będzie podejście do jednostki, a inaczej będzie wyglądało badanie psychologii grupy osób.

Psycholodzy specjalizują się również w pomocy w konkretnych przypadkach. Na przykład zajmują się traumą po tragicznym wypadku lub negocjacjami z osobami próbującymi popełnić samobójstwo. Każda z tych dziedzin psychologii jest bardzo szeroka i wymaga robienia odpowiednich kwalifikacji.

REKLAMA

Koniecznie zobacz NAJLEPSZE szkolenie z Facebooka na rynku

Link do kursu: szkolenie Facebook Ads

Koniec reklamy.

Jaka jest różnica między warunkowaniem klasycznym a instrumentalnym?

Warunkowanie klasyczne (także nazywane warunkowaniem Pawłowowskim) i warunkowanie instrumentalne (także nazywane warunkowaniem operacyjnym) to dwa różne rodzaje uczenia się, które różnią się sposobem, w jaki zachowania są kształtowane.

Warunkowanie klasyczne polega na tym, że obojętny bodziec jest skojarzony z innym, naturalnie wywołującym reakcję bodźcem, co powoduje, że obojętny bodziec zaczyna również wywoływać tę reakcję. Reakcja ta jest automatyczna i niezależna od zachowania zwierzęcia.

Natomiast warunkowanie instrumentalne polega na tym, że zachowanie jest nauczane przez konsekwencje, jakie niesie za sobą pewne zachowanie. Zachowanie to jest celowe i zależne od działań zwierzęcia. Jeśli pewne zachowanie jest nagradzane, istnieje większe prawdopodobieństwo, że zwierzę powtórzy to zachowanie w przyszłości, a jeśli jest karane, to mniejsze.

Badania przeprowadzane przez Iwana Pawłowa

Iwan Pawłow był rosyjskim fizjologiem, który trochę przypadkowo stworzył początek jednej z najbardziej rozpoznawalnej teorii w psychologii. Pawłow zauważył, że psy ślinią się nie tylko na widok jedzenia, ale już nawet w momencie wyjęcia misek, a nawet na dźwięk kroków osoby, która ma naszykować jedzenie.

Pawłow wywnioskował, że można wyćwiczyć pewne reakcje na skutek poddawania badanego konkretnym bodźcom. Swój eksperyment powtarzał wielokrotnie przy użyciu dzwonka. Przed podaniem jedzenia dzwonił dzwonkiem i już na jego dźwięk psy zaczynały się ślinić, po podaniu pokarmu ślinienie nieco się zwiększało. Po pewnym czasie psy reagowały ślinieniem na sygnał dzwonka, jedzenie nie musiało się pojawiać, aby wywołać ten efekt.

W ten sposób zaczęła rozwijać się psychologia nauki oparta na warunkowaniu klasycznym, którą zaczęto odnosić również do postępowania ludzi. Warunkowanie klasyczne, czyli klasyczne uczenie składa się z czterech podstawowych elementów. Tymi elementami są: nieuwarunkowane bodźce, uwarunkowane bodźce, nieuwarunkowana odpowiedź i uwarunkowana odpowiedź.

W badaniach Iwana Pawłowa nieuwarunkowany bodziec to miska z jedzeniem. Uwarunkowanym bodźcem był dźwięk dzwonka. Nieuwarunkowaną odpowiedzią w eksperymencie Pawłowa było ślinienie się psów, gdy dostały pokarm. Natomiast uwarunkowaną odpowiedzią było ślinienie się psów na dzwonienie dzwonkiem.

Warunkowanie klasyczne odnośnie do małego dziecka

Cały proces można prześledzić na przykładzie małego dziecka, który zawsze dostaje deser na niebieskim talerzyku. Mama zawsze szykuje ulubioną truskawkową kaszkę dla swojego dziecka na tym samym talerzyku, który przeznaczony jest tylko do tego posiłku. Dziecko zaczyna uśmiechać się i mlaskać już na widok niebieskiego talerzyka, a nie dopiero jak dostanie deserek.

W tym przypadku niebieski talerzyk jest bodźcem uwarunkowanym. Dziecko zaczyna mlaskać już na sam jego widok nie musi jeszcze otrzymać deseru. Jedzenie jest bodźcem uwarunkowanym. Natomiast mlaskanie przy jedzeniu jest nieuwarunkowaną odpowiedzią.

Odpowiedzią uwarunkowaną będzie mlaskanie wywołane widokiem niebieskiego talerzyka. Po pewnym czasie dziecko zacznie mlaskać, nawet gdy zobaczy niebieski talerzyk w zupełnie innej sytuacji i poza porą karmienia. Może tak zareagować na przykład ma widok niebieskiego talerzyka w zmywarce.

Badania wykazały, że odpowiedź uwarunkowana może się pojawić również na bodziec uprzedni do bodźca uwarunkowanego. Wyobraźmy sobie sytuację, że przed wyjęciem niebieskiego talerzyka mama zawsze włącza swoją ulubioną piosenkę. Po pewnym czasie dziecko zacznie reagować na nią mlaskaniem. Stanie się tak, ponieważ powtarzająca się muzyka stanie się bodźcem uwarunkowanym wywołującym odpowiedź uwarunkowaną.

Warunkowanie klasyczne w marketingu i reklamie

Warunkowanie klasyczne zostało bardzo szybko przyswojone przez rynek reklam oraz marketingu. Specjaliści zauważyli, że poprzez powtarzające się pozytywne obrazy można wywołać zwiększoną reakcję na chęć zakupu danej rzeczy lub usługi.

Powtarzająca się podczas reklamy słodyczy ta sama melodia, spowoduje, że po usłyszeniu tej piosenki na przykład podczas jazdy samochodem zapragniemy natychmiast zjeść słodycze, które kilka dni temu widzieliśmy w reklamie telewizyjnej.

Marketingowcy przykładają bardzo duże znaczenie do doboru odpowiednich skojarzeń. Muszą uważać, aby przypadkiem nie wywołać odwrotnego skutku. Ma to duże znaczenie zwłaszcza w przypadku odnośników do osób chorych lub w jakikolwiek sposób wykluczanych ze społeczeństwa.

Do warunkowania klasycznego odnosi się także całościowe tworzenie wizerunku marki. Odpowiednio dobrane logo, prezentowane w konkretnych sytuacjach spowoduje, że na jego widok konsument będzie chciał nabyć rzecz nim opatrzoną. Cały proces budowania rozpoznawalności marki i zwiększania świadomości na jej temat wśród potencjalnych klientów oparty jest na warunkowaniu klasycznym wymyślonym przez Iwana Pawłowa.