Aby dostatecznie i wyczerpująco omówić temat „wyposażenie laboratorium (sprzęt laboratoryjny)– co kupić, aby zyskać, a nie stracić”, musimy najpierw sięgnąć do podstaw prawnych. Użyjemy tutaj:

• Normy ISO,
• DLP – polskie przepisy odnośnie Dobrej Praktyki Laboratoryjnej
• GLP – Europejskie przepisy odnośnie Dobrej Praktyki Laboratoryjnej ( good laboratory practice (GLP) )

Wyposażenie laboratorium i sprzęt laboratoryjny (wprowadzenie)

Współczesne laboratorium nie może istnieć bez różnego rodzaju specjalistycznych sprzętów i innych elementów wyposażenia niezbędnych do przeprowadzania testów i pracy.

W tym tekście odpowiemy sobie na wiele pytań, takich jak czego się wymaga i na co należy zwrócić uwagę podczas zakupu sprzętu laboratoryjnego. O czym nie wolno zapomnieć, urządzając pracownię laboratoryjną i co zrobić, by była ona bezpieczna?

Zaufali mi najlepsi:

Podstawą funkcjonowania każdego laboratorium, a więc pomieszczenia, w którym przeprowadzane są różnego rodzaju testy, badania naukowe lub analizy lekarskie, jest odpowiedni sprzęt. 

Bez względu na przeznaczenie i rodzaj eksperymentów, jakie w tej placówce naukowej będą dokonywane, fachowe wyposażenie laboratorium to podstawa udanych i prawidłowych badań. Aby były one dobrze wykonane ważne jest, aby naczynia były sterylne, nieuszkodzone i bezpieczne dla laboranta, a meble i sprzęt laboratoryjny spełniały swoje zadanie.

Zróżnicowanie sprzętu laboratoryjnego zależne jest od specyfikacji laboratorium. Same pracownie zajmujące się badaniami z dziedziny chemii, biologii i medycyny podzielić możemy na laboratoria syntetyczne, analityczne, genetyczne i tzw. laboratoria „pod specjalnym nadzorem” (mikrobiologiczne, toksykologiczne, radiologiczne). W każdym z nich obowiązują inne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, a do przeprowadzanych badań używa się innego sprzętu.

W laboratorium syntetycznym nie znajdziemy drogiego sprzętu analitycznego. Wykonywane tam prace badawcze na rozmaitych związkach chemicznych mogą wywołać zagrożenie pożarem, wybuchem lub zniszczenie żrącymi substancjami, tak więc pracownia ta dysponuje tylko najpotrzebniejszą aparaturą.

Laboratorium analityczne, jak nazwa sugeruje, odpowiedzialne jest za przeprowadzanie różnorodnych analiz chemicznych, medycznych i biologicznych. Głównym jego zaopatrzeniem jest stała aparatura analityczna. Wokół niej rozmieszczone są inne stanowiska pracy. Aparatura ta służy do wielokrotnego użytku. Tego typu laboratorium nie wymaga dużej przestrzeni, zazwyczaj są to niewielkie pomieszczenia.

Wyróżnić można dwa typy laboratoriów genetycznych. Jedne zajmują się analizą chromosomów (cytogenetyka), inne genami (genetyka molekularna). Podstawą pracy jest tutaj analiza DNA, do której wykorzystywane są zestawy cytogenetyczne, wyświetlacze różnicujące lub zestawy subtrakcyjne, zestawy do oznaczania DNA oraz analizatory ochrony nukleazy.

Kolejną grupą są laboratoria „pod specjalnym nadzorem”, zwane tak ze względu na ryzyko zakażeń i zatruć. Panują tam bardzo higieniczne warunki, wszystkie przyrządy muszą być sterylne. Niezbędne są tutaj zmywarki i suszarki laboratoryjne.

REKLAMA

Koniecznie zobacz NAJLEPSZE szkolenie z Facebooka na rynku

Link do kursu: szkolenie Facebook Ads

Koniec reklamy.

Przepisy Unijne dotyczące wyposażenie laboratorium

Mając na uwadze bezpieczeństwo pracowników laboratorium i na przepisy wynikające z przystąpienia do Unii Europejskiej, laboranci zobowiązani są do przestrzegania odpowiednich zasad. Zgodnie z przepisami unijnymi właściciel pracowni laboratoryjnej powinien wyposażyć pomieszczenie w czujniki przeciwpożarowe, które zaalarmują laborantów w razie zagrożenia. Każda pracownia musi mieć odpowiednio oznaczone wyjście ewakuacyjne, umożliwiające szybkie wydostanie się na otwartą przestrzeń. Nie może również zabraknąć sprzętu przeciwpożarowego wraz z instrukcją jego obsługi, a także dobrze zaopatrzonej apteczki pierwszej pomocy. Nieopodal winna znaleźć się tablica ze spisem telefonów alarmowych. Niezbędne jest również bezpieczne odzienie wierzchnie, okulary, rękawiczki i sprzęt ochrony osobistej.

Przede wszystkim bezpieczeństwo

Żadne, nawet najbardziej nowoczesne meble laboratoryjne, czy odzież ochronna. Nie wystarczą, jeśli w laboratorium zlekceważone zostaną zasady bezpieczeństwa. Co więcej, w ten sposób narazić można siebie i pracowników laboratorium na ryzyko zagrożenia zdrowia i życia.

Właśnie dlatego tak ważne jest, by wyposażyć pracownię w odpowiednie sprzęty laboratoryjne oraz stworzyć komfortowe i bezpieczne miejsce pracy. Wpływ na bezpieczeństwo ma w dużej mierze odpowiedni dobór mebli i ich właściwe rozmieszczenie.

O tym, czym się kierować, wybierając meble i urządzenia laboratoryjne , podpowiadamy poniżej. Najpierw rzut oka na normy i praktyki laboratoryjne regulowane przepisami.

Zgodnie z GLP – good laboratory practice

Jeśli mowa o DIRECTIVE 2004/9/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 11 February 2004 on the inspection and verification of good laboratory practice (GLP), czyli Dyrektywie w sprawie kontroli i weryfikacji dobrej praktyki laboratoryjnej (DPL) to kontrola skupia się na:

I drugi fragment wytycznych co do kontroli, który w jakimś stopniu odpowiada modułowi wyposażenie laboratorium:

Bardzo dobre opracowanie GLP odnośnie wyposażenia można znaleźć w 328 stronnicowej książce wydanej przez WHO –World Health Organisation, link do książki.

KLUCZOWE PUNKTY (pojęcie sprzęt używam zamiennie z wyposażeniem):

1. Podstawowe wymagania systemu jakości dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) obejmują stosowanie sprzętu, który jest odpowiednio zaprojektowany i utrzymywany.
2. Każde laboratorium GLP powinno mieć wyczerpującą, aktualną listę wszystkich urządzeń używanych w obiekcie, w tym urządzeń aktywnych i nieaktywnych.
3. Każde laboratorium GLP musi ustanowić program konserwacji i kalibracji sprzętu.
4. W miarę możliwości powinny być dostępne kopie zapasowe/zapasowe modele niezbędnego sprzętu oraz zasilanie awaryjne (UPS-zasilanie awaryjne przykład 1, UPS przykład 2) w przypadku awarii zasilania.
5. Status kalibracji sprzętu powinien być dobrze widoczny na sprzęcie.
6. Błędy kalibracji należy niezwłocznie zbadać.
7. Osoby wykonujące konserwację i kalibrację sprzętu powinny być kompetentne i mieć podejście do pracy zapewniające bezpieczne i ostrożne wykonanie.
8. Wszystkie urządzenia mogące mieć wpływ na dane GLP muszą być kwalifikowane.
9. Kwalifikacja sprzętu powinna dokumentować zdolność urządzenia do spełnienia jego zamierzonego zastosowania i zdolność do funkcjonowania.
10. Powinny istnieć procedury opisujące właściwe użytkowanie sprzętu.
11. Procedury muszą zostać zweryfikowane przez kierownictwo badania pod kątem adekwatności.
12. Wszelkie zmiany w zatwierdzonej procedurze wymagają zgody kierownictwa badania, a zmiana musi zostać wdrożona przy użyciu procesu kontroli zmian.
13. Procedury dotyczące sprzętu powinny obejmować częstotliwość kalibracji i konserwacji, rutynową kontrolę, czyszczenie, konserwację, testowanie, kalibrację i standaryzację, surowe dane, środki ostrożności dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa oraz inne kwestie dotyczące sprzętu.
14. Audyty urządzeń powinny być przeprowadzane okresowo.
15. Dla każdego ważnego sprzętu powinien być sporządzony zapis sprzętu.
16. Dokumentacja rutynowej konserwacji może obejmować inspekcję, konserwację, wymagania testowe, kalibrację lub standaryzację oraz inne.
17. Odchylenia, awarie kalibracji lub inne usterki powinny być dokumentowane i badane.
18. Zapisy mogą być gromadzone i przechowywane elektronicznie zgodnie z wymaganiami 21 CFR część 11 (jest to ustawa FDA czyli Food and Drug Administration) .
19. Dobre praktyki laboratoryjne wymagają, aby cały sprzęt wykorzystywany w badaniach nieklinicznych był kontrolowany w oparciu o potencjalny wpływ na operację.

Implementacja zasad GLP- procedura

Zgodnie z DLP – dobra praktyka laboratoryjna:

Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie Dobrej Praktyki Laboratoryjnej i wykonywania badań zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej dosyć dokładnie określa wszystkie wytyczne.

Rozdział 2.2.16 – wyposażenie,sprzęt i materiały dostarczane do jednostki badawczej spełniają wymagania niezbędne do ich zastosowania w wykonywanych badaniach;

Rozdział 5 Przyrządy pomiarowe, materiały i odczynniki

18.Przyrządy pomiarowe, łącznie ze zwalidowanymi systemami komputerowymi, stosowane do otrzymywania, gromadzenia i przeglądania danych oraz do sterowania istotnymi parametrami środowiska badań posiadają parametry wystarczające do wykonania badania i są rozmieszczone w odpowiednich miejscach, zgodnie z ich przeznaczeniem.

19. Przyrządy pomiarowe stosowane do badań są okresowo sprawdzane, czyszczone, konserwowane i wzorcowane, zgodnie ze standardowymi procedurami operacyjnymi. Czynności te są każdorazowo odnotowane,a wzorcowanie jest odnoszone,jeżeli to możliwe,do wzorców państwowych lub międzynarodowych.

20.Przyrządy pomiarowe i materiały stosowane w badaniach nie wpływają negatywnie na systemy badawcze.

21.Substancje i mieszaniny chemiczne, w tym odczynniki, są oznakowane, a ich oznakowanie zawiera informacje dotyczące ich tożsamości (z podaniem stężenia, gdy to istotne), okresu ważności i szczególnych warunków przechowywania.

22.Są dostępne informacje dotyczące pochodzenia, daty przygotowania i stabilności stosowanych substancji i mieszanin chemicznych,w tym odczynników, a ich okres ważności zostaje przedłużony wyłącznie po dokonaniu oceny na podstawie dokumentów lub przeprowadzonej analizy.

ISO 17025

Norma ISO 17025 w rozdziale 6.4 Wyposażenie określa wyposażenie laboratorium dając nam pewne szczegółowe wytyczne.

• urządzenia pomiarowe,
• oprogramowanie,
• wzorce pomiarowe,
• materiały odniesienia,
• dane odniesienia,
• odczynniki,
• materiały eksploatacyjne,
• przyrządy pomocnicze

które są wymagane do prawidłowej realizacji działalności laboratoryjnej i które może mieć wpływ na wyniki.

UWAGA 1 Istnieje wiele nazw dla materiałów odniesienia i certyfikowanych materiałów odniesienia, w tym wzorce odniesienia, wzorce do wzorcowania, wzorcowe materiały odniesienia i materiały do kontroli jakości. ISO 17034 zawiera dodatkowe informacje dotyczące producentów materiałów odniesienia (RMP). RMP, którzy spełniają wymagania ISO 17034, są uważani za kompetentnych. Materiały odniesienia od RMP spełniających wymagania ISO 17034 dostarczane są wraz z kartą informacyjną produktu/certyfikatem, które określają, spośród innych charakterystyk, jednorodność i stabilność określonych właściwości oraz, dla certyfikowanych materiałów odniesienia, określone właściwości z certyfikowanymi wartościami, związaną z nimi niepewnością pomiaru oraz spójnością pomiarową.

UWAGA 2 ISO Guide 33 zawiera wytyczne dotyczące wyboru i stosowania materiałów odniesienia. ISO Guide 80 zawiera wytyczne dotyczące produkcji wewnętrznych materiałów do kontroli jakości.

6.4.2 Jeżeli laboratorium korzysta z wyposażenia nieznajdującego się pod jego stałym nadzorem, powinno zapewnić, aby wymagania niniejszego dokumentu dotyczące wyposażenia były spełnione.

Czyli:

Dla urządzeń poza stałą kontrolą laboratorium – wdróż te same wymagania jak dla „własnych urządzeń”. Zapewnij wyposażenie wymagane do prawidłowej realizacji działalności laboratoryjnej. Jako minimum dotyczy: urządzeń pomiarowych, oprogramowania, wzorców pomiarowych, materiałów odniesienia, odczynników oraz materiałów eksploatacyjnych, przyrządów pomocniczych. 

Wdróż procedurę: postępowania, transportowania, przechowywania, użytkowania i planowych konserwacji wyposażenia. Cel: zapewnić właściwe funkcjonowanie, zabezpieczyć przed zanieczyszczeniem lub pogorszeniem stanu. 

Stosuj („=włączaj do laboratorium”) wyposażenie posiadające wymaganą dokładność pomiaru i/lub niepewność pomiaru niezbędną do uzyskania ważnego wyniku. Zweryfikuj, czy wyposażenie spełnia wyspecyfikowane wymagania, zanim zostanie włączone lub przywrócone do użytkowania.

6.4.3 Laboratorium powinno mieć procedurę dotyczącą postępowania, transportowania, przechowywania, użytkowania i planowych konserwacji wyposażenia, aby zapewnić jego właściwe funkcjonowanie i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem lub pogorszeniem stanu.

6.4.4 Laboratorium powinno zweryfikować, czy wyposażenie spełnia wyspecyfikowane wymagania, zanim zostanie włączone lub przywrócone do użytkowania.

6.4.5 Wyposażenie stosowane do pomiarów powinno zapewniać wymaganą dokładność pomiaru i/lub niepewność pomiaru niezbędną do uzyskania ważnego wyniku.

6.4.6 Wyposażenie pomiarowe powinno być wzorcowane, gdy:
– dokładność pomiaru lub niepewność pomiaru wpływa na ważność raportowanych wyników i/lub
– wzorcowanie wyposażenia jest wymagane do ustanowienia spójności pomiarowej raportowanych wyników.

UWAGA Rodzaje wyposażenia mającego wpływ na ważność raportowanych wyników, mogą obejmować:

– wyposażenie pomiarowe stosowane bezpośrednio do pomiaru wielkości mierzonej, np. stosowanie wagi do wykonania pomiaru masy;

– wyposażenie pomiarowe stosowane w celu wprowadzania poprawek do wyniku pomiaru wielkości mierzonej, np. pomiary temperatury;

– wyposażenie pomiarowe stosowane w celu uzyskania wyniku pomiaru obliczonego z wielu wielkości.

6.4.7 Laboratorium powinno ustanowić program wzorcowania, który powinien być przeglądany i dostosowywany w razie konieczności, w celu utrzymania zaufania do statusu wzorcowania.

6.4.8 Całe wyposażenie wymagające wzorcowania lub posiadające określony okres przydatności do stosowania powinno być etykietowane, mieć oznaczenie kodowe albo w inny sposób zidentyfikowane, aby umożliwić użytkownikowi wyposażenia łatwą identyfikację statusu wzorcowania lub okresu przydatności.

6.4.9 Wyposażenie, które zostało przeciążone lub z którym postępowano niewłaściwie, które daje wątpliwe wyniki, stwierdzono jego wadliwość lub wykazano przekroczenie wyspecyfikowanych wymagań, powinno być wycofane z eksploatacji. Wyposażenie takie powinno być izolowane, w celu zabezpieczenia przed użytkowaniem, lub jednoznacznie etykietowane, lub oznaczone jako nieprzydatne do użytkowania, dopóki nie zostanie zweryfikowane, że działa poprawnie. Laboratorium powinno zbadać wpływ wykrytej wady lub odstępstwa od wyspecyfikowanych wymagań i zainicjować procedurę zarządzania pracą niezgodną z wymaganiami (patrz 7.10).

Czyli:

Nadzór nad urządzeniami (komentarz)

Wycofuj urządzenie z użytkowania gdy następuje przeciążone lub postępowano z nim niewłaściwie, stwierdzono jego wadliwość, daje wątpliwe wyniki, wykazano przekroczenie wyspecyfikowanych wymagań. Wycofane urządzenie izoluj lub oznacz jako nieprzydatne do użytkowania, a przywróć gdy zweryfikowano, że działa poprawnie. Gdy wycofałeś urządzenie – zbadaj wpływ wykrytej wady i zainicjuj procedurę zarządzania pracą niezgodną z wymaganiami. 

Jeśli określono – wykonuj sprawdzenia pośrednie urządzeń. Cel: utrzymanie zaufania do działania wyposażenia. 

Jeśli właściwe, w celu spełnienia wyspecyfikowanych wymagań – aktualizuj wartości odniesienia oraz poprawki. Aktywnie zapobiegaj niezamierzonym adiustacjom

Przechowuj zapisy dla wyposażenia identyfikacja wyposażenia, w tym wersję oprogramowania, producent, typ, numer seryjny, dowód weryfikacji, że wyposażenie jest zgodne z wyspecyfikowanymi wymaganiami, aktualna lokalizacja, daty i wyniki wzorcowania, regulacje, kryteria przyjęcia, datę kolejnego wzorcowania lub odstęp pomiędzy wzorcowaniami, dokumentację materiałów odniesienia, wyniki, kryteria przyjęcia, właściwe daty i okres przydatności, plan konserwacji oraz wykonane konserwacje, szczegóły każdego uszkodzenia, wadliwego działania, modyfikacji lub naprawy wyposażenia.

Dotyczy: wyposażenia mogącego mieć wpływ na działalność laboratoryjną

6.4.10 Jeżeli do utrzymania zaufania do działania wyposażenia konieczne są sprawdzenia pośrednie, należy je przeprowadzać zgodnie z procedurą.

6.4.11 Jeżeli dane dotyczące wzorcowania lub materiału odniesienia zawierają wartości odniesienia lub poprawki, laboratorium powinno zapewnić, aby wartości odniesienia oraz poprawki były aktualizowane i wdrażane, jeśli jest to właściwe, w celu spełnienia wyspecyfikowanych wymagań.

6.4.12 Laboratorium powinno stosować praktyczne środki zapobiegające niezamierzonym adiustacjom wyposażenia mogącym spowodować utratę ważności wyników.

6.4.13 Zapisy dotyczące wyposażenia mogącego mieć wpływ na działalność laboratoryjną powinny być przechowywane. Zapisy te powinny obejmować, gdy ma to zastosowanie:

• a) identyfikację wyposażenia, w tym wersję oprogramowania i oprogramowania systemowego;
• b) nazwę producenta, oznaczenie typu oraz numer seryjny lub inne indywidualne oznaczenie;
• c) dowód weryfikacji, że wyposażenie jest zgodne z wyspecyfikowanymi wymaganiami;
• d) aktualną lokalizację;
• e) daty wzorcowania, wyniki wzorcowania, regulacje, kryteria przyjęcia oraz stosowną datę kolejnego wzorcowania lub odstęp pomiędzy wzorcowaniami;
• f) dokumentację materiałów odniesienia, wyniki, kryteria przyjęcia, właściwe daty i okres przydatności CRM;
• g) plan konserwacji oraz konserwacje wykonane dotychczas, gdy jest to istotne dla działania wyposażenia;
• h) szczegóły dotyczące każdego uszkodzenia, wadliwego działania, modyfikacji lub naprawy wyposażenia.

Oprócz punktu 6.4 należy się skupić także na punkcie 6.6, który dotyczy Wyrobów i usług dostarczanych z zewnątrz

UWAGA Wyroby mogą obejmować, na przykład, wzorce pomiarowe i wyposażenie, wyposażenie pomocnicze, materiały eksploatacyjne i materiały odniesienia. Usługi mogą obejmować, na przykład, usługi wzorcowania, usługi pobierania próbek, usługi badań, usługi utrzymania pomieszczeń i wyposażenia, usługi badań biegłości oraz usługi oceny i auditowania.

6.6.2 Laboratorium powinno mieć procedurę i zachowywać zapisy dotyczące:

• a) określania, przeglądu i zatwierdzania wymagań laboratorium dla dostarczanych z zewnątrz wyrobów i usług;
• b) określania kryteriów oceny, wyboru, monitorowania wykonania i ponownej oceny zewnętrznych dostawców;
• c) zapewnienia, aby dostarczane z zewnątrz wyroby i usługi spełniały ustalone przez laboratorium wymagania, lub jeśli ma to zastosowanie, odpowiednie wymagania niniejszego dokumentu, zanim zostaną one użyte lub bezpośrednio dostarczone klientowi;
• d) podejmowania wszelkich działań wynikających z oceny, monitorowania wykonania i ponownej oceny zewnętrznych dostawców.

Czyli odnośnie wzorcowania urządzeń:

Wzorcuj urządzenia gdy:
a) dokładność pomiaru lub niepewność pomiaru wpływa na ważność raportowanych wyników
b) wzorcowanie  jest wymagane do ustanowienia spójności pomiarowej
c) wyposażenie pomiarowe stosowane jest bezpośrednio do pomiaru wielkości mierzonej
d) wyposażenie pomiarowe stosowane jest w celu uzyskania wyniku pomiaru obliczonego z wielu wielkości
e) w celu wprowadzania poprawek do wyniku pomiaru wielkości mierzonej

Ustanów program wzorcowania, przeglądaj go okresowo (i dostosowuj, gdy wymagane).

„Etykietuj” wyposażenie wymagające wzorcowania lub posiadające określony okres przydatności do stosowania. Może to być: etykieta, kod, inne oznaczenie. Cel: musisz umożliwić użytkownikowi łatwą identyfikację statusu wzorcowania lub okresu przydatności

Odnośnie zakupów usług i wyposażenia:

Wykorzystuj wyłącznie odpowiednie wyroby i usługi, gdy przeznaczone do stosowania we własnej działalności laboratoryjnej, dostarczane do klienta w części lub całości, wspierają działalność laboratorium.

Przykłady: wyposażenie pomocnicze, materiały eksploatacyjne, usługi utrzymania pomieszczeń i wyposażenia, usługi badań biegłości, usługi audytowania.

Określaj, przeglądaj i zatwierdzaj wymagania dla zakupów (procedura i zapisy). Określaj kryteria oceny i wyboru dla zakupów, monitoruj wykonanie zakupów, oceniaj dostawców (procedura i zapisy) zanim zostaną użyte, zapewnij, że zakupy spełniają ustalone wymagania.

Komunikuj dostawcom swoje wymagania, kryteria akceptacji, oczekiwane kompetencje lub kwalifikacje, czynności które zamierzasz podjąć w siedzibie dostawcy.

6.6.3 Laboratorium powinno komunikować zewnętrznym dostawcom swoje wymagania dotyczące:
a) wyrobów i usług, które mają być dostarczone;
b) kryteriów akceptacji;
c) kompetencji, w tym wszelkich wymaganych kwalifikacji personelu;
d) czynności, które laboratorium lub jego klient zamierza przeprowadzić w siedzibie zewnętrznego dostawcy.

Instalacje w laboratorium

Podczas aranżowania powierzchni laboratoryjnej szczególną uwagę należy poświęcić instalacjom, ponieważ dzięki nim możliwe jest uniknięcie wielu niebezpiecznych sytuacji.

Najlepiej zająć się tym jak najwcześniej, na przykład dlatego że na pewnym etapie łatwo jest schować instalację elektryczną (kable) w ścianę, niż tak aby leżały na podłodze, lub biegły pomiędzy szafkami.

Instalacja wodno-ściekowa zbudowana jest z przewodów rurowych, które doprowadzają bieżącą wodę z głównego zaworu. Zawór powinien znajdować się w łatwo dostępnym miejscu, tak aby jego zamknięcie odcinało dopływ wody do laboratorium.

Instalacja elektryczna służy oświetlaniu pomieszczeń oraz pozwala zasilać określone urządzenia. Instalacja elektryczna jednofazowa o napięciu 220 V służy do oświetlenia pomieszczeń oraz zasilania określonych urządzeń. Ze względów bezpieczeństwa każde gniazdko wyposażone jest w bolec zerowy. Trójfazowa instalacja siły o napięciu 380 V służy do uruchamiania urządzeń o dużej mocy. Przy wejściu do laboratorium powinien znajdować się centralny włącznik dla całej instalacji elektrycznej.

Instalacja wentylacyjna to na przykład oszklone szafy wnękowe, których wewnętrzna część połączona jest ze sprawnie działającym wentylatorem.

Należy pamiętać, że instalacja powinna być zbudowana z materiałów odpornych na działanie chemikaliów.

Instalacja próżniowa składa się natomiast z uszczelnionych rur stalowych, kurków oraz pompy próżniowej, służącej do wytwarzania ciśnienia niższego od ciśnienia atmosferycznego.

Z kolei instalację gazową wykonuje się z dokładnie uszczelnionych, grubościennych rur stalowych. Z jednego głównego rurociągu gaz rozdzielany jest na stoły. W laboratorium dla względów bezpieczeństwa i szybkiego reagowania powinien znajdować się główny zawór, który umożliwi odcięcie dopływu gazu do pomieszczenia.

Wyposażenie laboratorium podstawy

Wielozadaniowość mebli laboratoryjnych wynika przede wszystkim z możliwości ich długotrwałego wykorzystywania podczas różnego rodzaju pracy. Meble to inwestycja na długie lata intensywnego użytkowania. Muszą więc cechować się takimi parametrami, które sprawią, że pomimo upływu czasu zawsze będą nadawać się do bezproblemowej pracy.

Meble laboratoryjne można uznać za jedno z najważniejszych narzędzi codziennej pracy. Są poddawane intensywnej eksploatacji, bardzo często narażone są na intensywne, niekiedy szkodliwe oddziaływanie różnorodnych substancji chemicznych, w tym agresywnych kwasów i zasad, rozpuszczalników, barwników itd. Mimo tak niekorzystnego środowiska pracy muszą zachować swoją trwałość. Z tego też powodu producenci mebli laboratoryjnych dokładają wszelkich starań, aby każdy element wyposażenia meblowego był dobrany i przetestowany pod kątem jakości. Szczególną uwagę poświęca się blatom roboczym, które są najczęściej narażone na działanie substancji chemicznych. Muszą być wykonane z takich materiałów, które wykazują wysoką odporność chemiczną, termiczną i mechaniczną. Nie mogą być podatne na działanie wysokich temperatur czy zarysowania.

Intensywnej eksploatacji podlegają również szafki laboratoryjne, które często przeznaczone są do przechowywania żrących chemikaliów. Muszą więc wykazywać ognioodporność, a także posiadać odpowiedni system wentylacji z wyciągiem mechanicznym.

Odpowiednie rozplanowanie dostępnej przestrzeni w laboratorium

Aranżację laboratorium należy rozpocząć od odpowiedniego rozplanowania dostępnej przestrzeni. W tym celu konieczne jest oszacowanie, ilu pracowników maksymalnie będzie znajdować się w pomieszczeniu oraz jakie będą ich funkcje.

Pamiętajmy, że aby laborant mógł wykonywać swoje obowiązki, musi mieć zapewnioną dostateczną ilość miejsca.

Znajdujące się w laboratorium meble powinny koniecznie spełniać swoje funkcje użytkowe, nie może więc ich być ani za mało, ani za dużo.

Dodatkowo powinny być one wykonane z odpowiednich materiałów, ponieważ w zależności od profilu laboratorium mogą być narażone np. na działanie substancji łatwopalnych i żrących.

Pamiętajmy, że w laboratorium przechowywane są również dokumenty. Jeżeli zamierzamy gromadzić całą dokumentację w tym samym pomieszczeniu, w którym przeprowadzane będą badania, to warto wstawić do niego biurko.

Jaki jest niezbędny sprzęt laboratoryjny, który powinien pojawić się w placówce?

Gdy już wiesz, jak powinny wyglądać pomieszczenia w laboratorium, czas przejść do niezbędnego wyposażenia. Tutaj wymienić możemy wyposażenie i sprzęt laboratoryjny takie jak kozetka, czy fotel do pobierania, wagi laboratoryjne, mikroskop, wirówka, odczynniki biochemiczne, lodówka, mieszadło, aparat do układu krzepnięcia, aparat hematologiczny i wiele innych. Ale n jakiej podstawie dokonać ich wyboru?

Wybór mebli do laboratorium – ogólna charakterystyka

Meble i wyposażenie do laboratorium należy wybierać, kierując się 3 cechami, które w ich przypadku okazują się najważniejsze:

1. Wykonanie (trwale materiały, standardy BHP, tworzywo, odporność). Najczęściej potwierdzeniem dobrej jakości materiału są atesty i certyfikaty.
2. Modułowa konstrukcja
3. Niskie koszty eksploatacji

Koszty eksploatacji

Zacznijmy od końca, ponieważ nie jest to zbyt długi moduł.

Jak najniższe koszty eksploatacji mebli laboratoryjnych to ważna kwestia. Ich zakup to inwestycja, ale później liczymy już tylko na to, że będziemy je bezkosztowo użytkować. Niestety nie zawsze tak jest. Szczególnie jeśli wybierzemy meble o niskiej jakości, wykonane z nietrwałych materiałów i niewykazujące odpowiedniej odporności na szkodliwe substancje, zapewne niebawem pojawią się poważne uszkodzenia. A każda usterka generuje dodatkowe koszty związane z naprawą i często przestój w pracy! Już na etapie zakupu warto więc zwrócić uwagę na to, czy wybrane meble są solidne i pozwolą nam na wieloletnią, bezproblemową eksploatację. Oczywiście pewne usterki zawsze mogą się przytrafić pod wpływem intensywnego użytkowania. Należy więc dowiedzieć się, czy wybrany przez nas zestaw mebli umożliwia prostą wymianę lub naprawę poszczególnych elementów.

Dobór mebli laboratoryjnych pod kątem bezpieczeństwa pracy -bezpieczne wyposażenie laboratorium

Muszą spełniać wszystkie standardy bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach laboratoryjnych. Podczas wyposażania laboratorium w meble należy właśnie na to zwrócić szczególną uwagę. Jest to pomieszczenie przeznaczone do pracy laborantów, którzy nie mogą być narażeni na różnego rodzaju zagrożenia podczas wykonywania swojej codziennej pracy. Należy zatem zapewnić im odpowiedni komfort, lecz również maksimum bezpieczeństwa.

Przede wszystkim bezpieczeństwo

Niezależnie od tego, czym zajmuje się laboratorium pracownicy mają w tym miejscu do czynienia z różnymi substancjami, które mogą być szkodliwe dla zdrowia a nawet niebezpieczne. Dlatego też wybierając jakikolwiek element wyposażenia laboratorium upewnij się, czy posiada odpowiednie certyfikaty i normy bezpieczeństwa.

Specyfika mebli laboratoryjnych, właściwe wyposażenie laboratorium

Meble laboratoryjne muszą być solidnie wykonane z trwałych materiałów. To pierwsza i najważniejsza zasada. Tworzywo, z którego zostały wykonane, powinno cechować się odpornością na środki chemiczne, promieniowanie UV, kwasy i zasady, a także różnorodne urazy mechaniczne. Najlepiej sprawdzają się stalowe meble laboratoryjne, które są dodatkowo wytrzymałe, stabilne i trwałe. Należy zatem zastanowić się, jakie substancje najczęściej będą wykorzystywać w swojej pracy laboranci: czy będą to środki żrące i łatwopalne, czy też łagodne, zasadowe i niełatwopalne. -jak to wygląda u Ciebie? Zastanów się i zapisz.

Ta kwestia jest szczególnie istotna podczas dobierania odpowiednich blatów.
Meble powinny być solidne, wytrzymałe i umożliwiać komfortowe użytkowanie. Warto jednak zwrócić uwagę również na inne kwestie, takie jak np. łatwość w utrzymywaniu czystości.

Odporność na różnorodne substancje chemiczne

Meble w laboratorium powinny posiadać wysoką odporność na różnorodne środki, które wykorzystywane są przez laborantów podczas codziennej pracy.

1. W przypadku substancji łagodnych, zasadowych, sprawdzą się standardowe meble laminowane, które są wytrzymałe, a jednocześnie bardzo łatwe w czyszczeniu.
2. Jeśli natomiast pracownicy będą używać różnorodnych kwasów żrących, należy wybrać blaty epoksydowe, które są odporne na działanie tego rodzaju substancji.

Przechowywanie substancji niebezpiecznych

Obowiązkowo w laboratorium musi znaleźć się miejsce na przechowywanie żrących i łatwopalnych substancji, które nie mogą zostać umieszczone w zwykłej szafce laboratoryjnej.

W przypadku wyposażenia laboratorium dla substancji niebezpiecznych trzeba zadbać również o odpowiednie wnętrze mebli laboratoryjnych.

Odpornością na działanie różnorodnych środków chemicznych powinny wyróżniać się nie tylko blaty czy zlewy, lecz również meble, w których będą one przechowywane.

Półki i szafki powinny być wykonane z tworzyw odpornych na oddziaływanie substancji żrących, a przede wszystkim muszą wykazywać właściwości ognioodporne. Przestrzeń w szafkach powinna być na tyle duża, by móc odpowiednio rozplanować ustawienie poszczególnych przedmiotów i uporządkować wszystkie przechowywane substancje.

Istnieją specjalne ognioodporne szafy. Szafy do przechowywania substancji palnych i niebezpiecznych mogą posiadać różną odporność ogniową, począwszy od 10 minut odporności, aż do ponad półtoragodzinnej odporności w przypadku wybuchu pożaru w laboratorium. Niestety nie są to tanie rozwiązania, gdyż dobra ognioodporna szafa może kosztować nawet kilkanaście tysięcy złotych. Dlatego też, tak ważne jest, aby taki zakup był przemyślany.

Zabezpieczenie dostępu do substancji niebezpiecznych

Bardzo często w laboratoriach przechowywane są materiały i substancje, do których dostęp mają tylko laboranci i wyznaczone osoby. Najczęściej są to niebezpieczne środki, które w przypadku niewłaściwego użytkowania mogą zagrażać zdrowiu, a nawet życiu. Jeśli profil Twojego laboratorium może wskazywać, lub wiesz już że będą znajdować się u Ciebie tego rodzaju substancje, powinieneś ze względów bezpieczeństwa zaopatrzyć się w specjalne szafki wyposażone w zamki. Tak aby zabezpieczyły one substancje przed osobami nieupoważnionymi. W bardziej rozbudowanych laboratoriach bardzo często stosuje się karty dostępu, kody i inne zabezpieczenia. W laboratoriach mniej wymagających niekiedy wystarczy, aby niektóre z szafek były jak już powiedzieliśmy, zamykane na klucz.

Meble stalowe jako wyposażenie laboratorium

Dobór mebli do laboratorium powinien odbywać się zgodnie z najważniejszymi zasadami ergonomii pracy, bezpieczeństwa, a także łatwości w utrzymaniu czystości i higieny (zgodnie z przepisami BHP).

Bezpieczeństwo całego laboratorium w dużej mierze zależy od tego, z jakich materiałów zostały wykonane meble. Oczywiście w przypadku tego rodzaju wyposażenia standardy bezpieczeństwa poszczególnych produktów potwierdzają stosowne certyfikaty i atesty- nadmieniam o tym po raz kolejny aby zawsze weryfikować to podczas dokonywania zakupów. W przypadku cech takich jak nasiąkliwość, łatwopalność, odporność na substancje żrące itp. najlepszymi parametrami wyróżniają się meble stalowe. Ale również nie są wskazane w pewnych sytuacjach.

Meble ze stali do laboratoriów cieszą się obecnie największą popularnością z kilku istotnych powodów. Przede wszystkim stelaże stworzone ze stalowych kształtowników zapewniają wiele różnych możliwości łączenia poszczególnych elementów wyposażenia. Dzięki temu można tworzyć różne konfiguracje, stosownie do potrzeb oraz specyfiki danego pomieszczenia. Warto jednak zaznaczyć, że meble pozostają przy tym przez cały czas stabilne.

Oprócz odporności o których już wspomnieliśmy warto dodać również odporność na uszkodzenia mechaniczne, a także stosuje się w nich solidną ochronę antykorozyjną.

Bez problemu można ustawiać na nich nawet ciężkie urządzenia.

Także do ich głównych cech możemy zaliczyć trwałość, odporność oraz łatwość w utrzymaniu czystości.

Odporne meble laboratoryjne z blachy kwasoodpornej

Z uwagi na specyfikę pracy laboratoryjnej bardzo dobrym rozwiązaniem w tego typu pomieszczeniach są meble metalowe, takie jak szafki z blachy kwasoodpornej. Należy więc zawsze zwrócić uwagę nie tylko na rodzaj zastosowanych materiałów do ich produkcji (blacha stalowa, blacha ocynkowana, blacha kwasoodporna, płyta wiórowa), ale również jakość ich wykonania i wykończenia. Zwykle w przypadku tego rodzaju mebli zaleca się użycie farb proszkowych, które będą trwałe nawet podczas intensywnego, regularnego użytkowania.

Infrastruktura i wyposażenie laboratorium: system zabudowy

System zabudowy mebli laboratoryjnych obejmuje różnorodne stoły laboratoryjne, stanowiska do mycia, stoły wagowe, nadstawki laboratoryjne, wiszące mosty instalacyjne z mediami, ociekacze itp.

Wszystkie produkty powinny być wykonywane według pewnych norm, czy atestów. Na przykład:

• wykonywane zgodnie z systemem jakości ISO 9001:2015, w oparciu o obowiązujące normy zharmonizowane: 
  • PN-EN 14056:2005 Meble laboratoryjne. Zalecenia dotyczące projektowania i instalowania.   
  • PN-EN 14727:2006 Meble laboratoryjne.  Meble laboratoryjne do przechowywania.   
  • PN-EN 13150:2005 Stoły robocze dla laboratoriów   
  • PN-EN 14175:2006 Dygestoria, część 1-2 oraz dyrektywą niskonapięciową 2006/95/WE 
• posiadają Atest Higieniczny

Modułowa konstrukcja

Dla funkcjonalności pracowni i przygotowanych miejsc pracy ogromne znaczenie ma wybór odpowiedniego systemu montażu mebli. Modułowa konstrukcja mebli laboratoryjnych jest niewątpliwą zaletą, ponieważ zapewnia idealne dostosowanie mebli do przestrzeni w laboratorium. Tego rodzaju meble umożliwiają swobodne rozmieszczenie ich poszczególnych elementów w wybranych miejscach, co pozwala na dogodne rozplanowanie nawet najbardziej nieustawnego wnętrza. Należy przy tym pamiętać, że optymalne ustawienie mebli wpływa bezpośrednio na sprawność i wydajność pracy w laboratorium, a także estetykę wnętrza.

Istnieje kilka rozwiązań, które pozwalają na optymalne rozplanowanie stanowisk w laboratorium:

• stelaż C-kształtny – umożliwia stosowanie szafek o większych gabarytach, ułatwia utrzymanie czystości, pozwala na dodatkowe wzmocnienie w celu ustawienia na blatach specjalistycznej aparatury,
• stelaż A-kształtny – zapewnia dużą stabilność i wytrzymałość na obciążenia, polecany szczególnie w przypadku stanowisk do pracy w pozycji stojącej,
• system szafek samonośnych — są to stanowiska bez stelaży, rekomendowane w przypadku prac administracyjnych, biurowych, dydaktycznych itp.

Blaty w laboratorium

W każdym laboratorium niezwykle ważne są blaty robocze. Blat roboczy musi być łatwy w utrzymaniu czystości, praktyczny i odporny na działanie środków żrących. Jeśli więc jesteśmy na etapie wyboru odpowiedniego blatu, warto wcześniej określić, z jakimi substancjami będziemy mieć najczęściej do czynienia w laboratorium. Bardzo często niezbędne jest zastosowanie blatu epoksydowego, który jest odporny i niepodatny na działanie kwasów. Dobór mebli adekwatnych do specyfiki prac wykonywanych w laboratorium może podnieść poziom bezpieczeństwa osób przebywających w pomieszczeniu.

Blaty jako wyposażenie laboratorium to z pozoru oczywista sprawa. Mają nam służyć  w pracy. Na co dzień skupiamy się jednak zatem na naszych zadaniach, na procedurach, które zapewniają nam odpowiedni poziom wyników analiz, na odpowiedniej jakości materiale badawczym wreszcie na odpowiedniej jakości sprzęcie, który ma nam zapewnić odpowiedni do jego jakości wynik.  Istotne czynniki, które wpływają na wyniki badań wszyscy znają. Także zachowanie odpowiedniej do specyfiki badań jakości powietrza i czystości pomieszczeń jest kategorią podstawową mającą wpływ na bezpieczeństwo wyników.

Czy jednak nie ucieka Wam jeszcze jedna istotnie ważna sprawa?

Jakość wszelkich powierzchni, które istnieją w pomieszczeniu badawczym. Można tutaj przytoczyć wszelkie materiały istniejące w laboratoriach- poczynając od ścian, sufitów, posadzek a kończąc na powierzchniach szafek laboratoryjnych i blatów.

Z reguły powierzchnie ścian i sufitów i posadzek są dość dobrze dobierane w zależności od specyfiki pomieszczenia (szczególnie w laboratoriach mikrobiologicznych) o tyle materiały na blaty są wciąż przedmiotem dyskusji  i często błędnych stereotypów. Często też ze względu na ograniczenia budżetowe dobierane są rozwiązania kompromisowe, które mają służyć jako rozwiązanie tymczasowe a nierzadko pozostają w pomieszczeniu przez wiele lat mimo fatalnego stanu nie tylko wizualnego ale także z punktu widzenia samej funkcji nie gwarantującego bezpiecznego użytkowania.

Niewiele jednak osób uświadamia sobie, że powierzchnia robocza w laboratorium, mająca bezpośrednią styczność z próbkami czy materiałem badawczym może mieć ogromny wpływ na utrzymanie odpowiedniego certyfikowanego wyniku badań. Blaty laboratoryjne poddane działaniu środków chemicznych mogą, gdy są nieodpowiedniej jakości, chłonąć te substancje poprzez migracje cząsteczek w mikropęknięciach czy porach do wnętrza struktury. Taka struktura działa potem jak bomba z opóźnionym zapłonem gdyż w najmniej odpowiednim momencie może zanieczyścić badaną próbkę. Dotyczy to także zanieczyszczeń mikrobiologicznych, które namnażają się w postaci kolonii bakteryjnych we wszelkich zarysowaniach pęknięciach, nawet tych niewidocznych gołym okiem.

Dlatego tak ważne jest by blaty laboratoryjne jako powierzchnie robocze do zadań specjalnych tak właśnie były traktowane. Tutaj kompromis nie jest  rozwiązaniem. I nawet jeśli  laboratorium jest akredytowane, a wszelkie procedury są dochowywane to efekty pracy takiego laboratorium mogą pójść na marne poprzez nieodpowiedniej jakości blaty.

Jest kilka rodzajów blatów na stoły laboratoryjne oraz dygestoria

1. Blat ceramiczny lany monolityczny – najbardziej odporny na działanie odczynników chemicznych, ale też wrażliwy na uderzenia ciężkimi przedmiotami. Dobrymi parametrami cechują się blaty z ceramiki lanej. Niestety, często można dostać blaty z cienką ceramiką klejoną do płyty drewnopochodnej lub cienkiej ceramiki lanej, które są średniej jakości. Blaty z ceramiki lanej można otrzymać ze zintegrowanym podwyższonym obrzeżem oraz bez. Jeden z droższych, jeśli nie najdroższy dostępny blat
2. Blat z konglomeratu kwarcowego – tańszy zamiennik blatu wykonanego z ceramiki lanej. Powstaje w wyniku połączenia drobnych ziarenek kwarcu i granitu z żywicą poliestrową. Jest mniej odporny na działanie odczynników chemicznych od blatu ceramicznego, ale ciągle bardziej niż inne dostępne na rynku blaty. Można otrzymać obrzeże poprzez przyklejenie kawałków konglomeratu.
3. Blat z żywicy fenolowej – łatwy do odkażania, odporny na większość odczynników chemicznych, wodoodporny, a także odporny na podwyższoną temperaturę (ponad 150°C). Powstaje z laminatów prasowanych pod ciśnieniem. Niestety, ostre przedmioty mogą uszkodzić wierzchnią powłokę blatu, np. śrubokręt spadający z wysokości około 1 metra.
4. Blat z żywicy epoksydowej – ma dobrą odporność chemiczną, jako że jest stosunkowo miękki, może ulegać zarysowaniom. Barwne reagenty chemiczne potrafią pozostawić plamy ma blacie. Charakteryzuje się jednolitą strukturą, dzięki czemu można
   go polerować i odnowić.
5. Blaty z płyty laminowanej – blaty typu kuchennego. Raczej pod aparaturę i miejsca do robienia notatek, obsługi komputerów.
6. Blat szklany – jest to bardzo dobra alternatywa w miejscach, gdzie wymogi, co do częstotliwości mycia i dezynfekcji są dość wyśrubowane oraz używa się żrących substancji. Takie blaty są bardzo popularne na zachodzie Europy, natomiast w Polsce dopiero zaczynają się pojawiać w laboratoriach.
7. Blat ze stali nierdzewnej – całkowita odporność na światło UV, dobra odporność mechaniczna. Można wykorzystać w miejscach na zmywanie aparatury chemicznej oraz w pracowniach izotopowych.
8. Blat z polipropylenu – wysoka odporność na związki chemiczne, m.in. HF. Wadą blatu jest niska odporność mechaniczna i termiczna.

Można wybierać spośród wielu materiałów blatów różniących się właściwościami fizycznymi, odpornością i oczywiście ceną, a rozbieżność pomiędzy ceną najtańszego i najdroższego z nich może być nawet dwudziestokrotna. Tabelka porównawcza poniżej:

Dlaczego bardzo drogie blaty ceramiczne są używane jako wyposażenie laboratoryjne?

Posiadając swoje określone właściwości blaty ceramiczne idealnie nadają się do zastosowania w laboratoriach. Przede wszystkim wykazują odporność na substancje niebezpieczne oraz wysokie temperatury. Są odporne na promieniowanie ultrafioletowe, substancje kwasowe i zasadowe, barwniki i inne, wysoko stężone substancje chemiczne. Co więcej, wyróżniają się praktycznie całkowitą niepalnością, niską nasiąkliwością i wysoką wytrzymałością wobec różnorodnych uszkodzeń mechanicznych, takich jak zarysowania, ścieranie czy kruszenie. Z uwagi na gładką powierzchnię można je z łatwością utrzymać w idealnej czystości.

Jakie są rodzaje blatów ceramicznych?

Wśród blatów ceramicznych możemy wyróżnić dwa rodzaje:

• blaty z ceramiki litej – w skrócie określane jako LCT. Wytwarzane są z materiału uzyskiwanego w procesie spiekania proszków ceramicznych. Zapewniają najwyższą odporność na kwasy i zasady oraz działanie takich substancji jak m.in. rozpuszczalniki czy barwniki. Blaty z ceramiki litej tworzone są na podłożu drewnopodobnym, betonowym lub z tworzyw sztucznych. Powierzchnia blatu pokryta jest glazurą ułatwiającą czyszczenie. Powierzchnię roboczą stanowią wielkogabarytowe płyty ceramiczne łączone chemoodporną fugą epoksydową.
• blaty z ceramiki monolitycznej – wykazują podobne właściwości i produkowane są z tego samego materiału co ceramika lita. Różnicę stanowi proces tworzenia ceramiki monolitycznej. Blaty tego rodzaju są wypalane w jednym kawałku na miarę. Z tego też powodu nie znajdziemy w nich żadnych łączeń czy fug, które mogłyby wpływać na wytrzymałość blatów.

Stoły laboratoryjne

Konstrukcja stołów laboratoryjnych najczęściej oparta jest na stabilnych i wytrzymałych stelażach stalowych typu C, wykonanych z kształtownika, lakierowanych proszkowo farbą chemoodporną. Nogi stelaży wyposażone są w stopki umożliwiające poziomowanie. 

System zabudowy typu C pozwala na łączenie stołów w ciągi laboratoryjne oraz szybką zmianę lokalizacji szafek.

Pod ciężki sprzęt laboratoryjny oraz głębokie blaty laboratoryjne stosujemy stelaże wzmocnione, z podwójnym słupkiem.

Blaty stołów i zlewów laboratoryjnych dobierane są z materiałów o wymaganej odporności chemicznej i wytrzymałości mechanicznej zgodnie z wymaganiami jakie stawia wyposażenie laboratorium pod konkretny cel. W razie wątpliwości udostępniamy próbki blatów do akceptacji klienta.

Stoły pod maszyny wytrzymałościowe

Stoły pod maszyny wytrzymałościowe posiadają wytrzymały i stabilny stelaż oparty na stopkach z możliwością poziomowania.

Stoły wagowe

Podczas badań i analiz laboratoryjnych niezwykle ważna jest precyzja. W przypadku niektórych zadań laboratoryjnych nawet niewielka pomyłka w ustalaniu wagi danego preparatu czy substancji może spowodować bardzo poważne konsekwencje.

Niestety zaburzenia stabilności w pracowni bardzo często wynikają z pracy wielu innych urządzeń wykorzystywanych na co dzień w laboratoriach. Właśnie z tego powodu jednym z najważniejszych elementów każdej pracowni laboratoryjnej jest stół wagowy.

Stoły wagowe przeznaczone są do ustawienia wagi laboratoryjnej. Z powodzeniem nadają się również jako podstawa dla innych urządzeń, które powinny działać bez jakichkolwiek drgań powodowanych przez inne przyrządy znajdujące się w pracowni.

Stół wagowy ma na celu izolowanie wibracji, zapewnia przy tym prawidłowy odczyt z urządzeń analitycznych. Stanowiska wagowe zazwyczaj posiadają dodatkowy niezależny stelaż antywibracyjny oraz kamień wagowy oparty na wibroizolatorach.

To właśnie za jej sprawą tłumione są wszelkie drgania, które mogłyby wpływać na dokładność pomiarów i odczytów. Dzięki temu wyniki badań mogą zostać odczytane bardzo precyzyjnie.

Stół wagowy najczęściej traktowany jest jako pełnowartościowy mebel laboratoryjny, ponieważ większość modeli posiada wygodne i pojemne szuflady, w których można przechowywać różnorodne przedmioty i akcesoria.

Stół wyspowy – doskonałe stanowisko pracy

Stół wyspowy, dopasowany jest do potrzeb pracowników laboratorium, dzięki czemu zwiększają oni jakość i ergonomię ich pracy. Poszczególne modele różnią się od siebie wyglądem i materiałami, z jakich zostały wykonane.

Każdy stół posiada też odmienną wysokość i specyfikę, dzięki czemu możemy dobrać konstrukcję odpowiadającą naszym wymaganiom.

Niektóre stoły wyspowe wyposażone są w dodatkowe stanowiska do mycia, nowoczesne oświetlenie lub nadstawkę instalacyjną.

Stoły wyspowe mogą być także uzupełnione o zabudowę szafkową, stworzoną na bazie półek, szuflad lub miejsca z drzwiczkami, które doskonale nadają się do przechowywania potrzebnych substancji, takich jak odczynniki chemiczne.

Stół wyspowy, dobrany zgodnie z potrzebami i preferencjami pracowników laboratorium, to inwestycja, która pozwala tworzyć wyspecjalizowane stanowiska pracy.

Doskonałe zaprojektowanie sprawia, że zadania mogą być wykonywane lepiej i szybciej, a dostępne miejsce jest maksymalnie wykorzystywane.

Stanowiska do mycia

Wyposażenie laboratorium musi być zawsze czyszczone. Stanowiska myjące są zawsze aranżowane zgodnie z potrzebami danego laboratorium. Mogą one znajdować się w ciągu blatów ( fragment zabudowy laboratoryjnej ), często są po prostu oddzielnymi meblami ( niezależne elementy wyposażenia laboratorium).

Blaty stanowisk do mycia posiadają podniesione obrzeże, co pozwala właściwie zabezpieczyć zarówno pracownika, jak i szafkę instalacyjną przed przypadkowym zalaniem.

Stanowiska do mycia mogą zawierać:

• zlewy laboratoryjne
• armaturę laboratoryjną w powłokach chemoodpornych, baterie stalowe, baterie bezdotykowe i łokciowe
• syfony chemoodporne
• ociekacze (naścienne kołkownice)
• oczomyjki
• szafkę instalacyjną

Stanowiska myjące mogą też być wyposażone w różnego rodzaju armaturę specjalistyczną, zależną od wymagań danego laboratorium. Zlew na stanowisku montuje się zależnie od materiału, z jakiego wykonany jest blat. Może on być podklejany, wpuszczany lub nakładany.

Specyfika zlewów laboratoryjnych

Zlewy laboratoryjne najczęściej są wykonywane ze stali 304 oraz 316L. Dostarczane są w różnych kształtach i produkowane z materiałów o pożądanych właściwościach, głównie z kamionki, żywic epoksydowych, litej ceramiki technicznej, polipropylenu i stali kwasoodpornej.

Warto pamiętać, że chociaż zlewy laboratoryjne są odporne na większość substancji żrących, to jednak nie należy ich zbytnio przeciążać, by nie doszło do nieoczekiwanych uszkodzeń.

Rodzajów zlewów laboratoryjnych jest wiele, ale w każdym przypadku muszą być wykonane z wysokiej jakości materiałów, aby zapewniać funkcjonalność, bezpieczeństwo i trwałość.

Dobór materiałów, z których wykonany jest zlew, w dużej mierze zależy od tego, jakie działania będą wykonywane w pracowni. Ich podstawową cechą jest odporność na substancje chemiczne oraz substancje agresywne, takie jak paliwa czy gazy.

Zlewy są przystosowane do wygodnego i bezpiecznego mycia szkła laboratoryjnego i różnego rodzaju naczyń, odprowadzania i zlewania ścieków, a także wszelkich czynności mających na celu utrzymanie higieny i czystości w pomieszczeniu laboratoryjnym.

Stanowiska myjące mogą być jednokomorowe lub dwukomorowe – w zależności od potrzeb. Stoły ze stanowiskami myjącymi mogą być zamontowane w ciągu blatów lub jako osobne meble.

Rodzaje zlewów laboratoryjnych, podstawowe wyposażenie laboratorium myjące

Jak już zostało wspomniane, zlewy laboratoryjne mogą być wykonane z różnych materiałów i pod tym względem możemy dokonać podstawowego podziału. Wyróżniamy:

• Zlewy z kamionki – wykazują wyjątkową odporność na uszkodzenia mechaniczne, a także działanie kwasów i innych substancji chemicznych, a także wysokie temperatury.
• Zlewy z żywicy epoksydowej – znajdują najczęstsze zastosowanie. Wykazują odporność na działanie kwasów, rozpuszczalników i innych obojętnych związków chemicznych, występujących zarówno w warunkach laboratoryjnych, jak i edukacyjnych.
• Zlewy epoksydowe – cechują się wyjątkową wytrzymałością na uszkodzenia mechaniczne, np. uderzenia, zarysowania, wysokie temperatury.
• Zlewy ze stali kwasoodpornej – wykazują odporność na działanie kwasów, substancji chemicznych, a także wyróżniają się wytrzymałością.
• Zlewy poliolefinowe – cechują się odpornością na działanie kwasów, których wymaga środowisko żrące.
• Zlewy z litej ceramiki technicznej

Oprócz tego zlewy laboratoryjne można podzielić ze względu na sposób montażu. Wyróżniamy:

• zlewy podklejane – stalowe, ceramiczne, z żywicy epoksydowej, z Corianu (corian to rodzaj płyty mineralno-akrylowej) lub z polipropylenu.
• zlewy wpuszczane – z Corianu, ceramiczne, polipropylenowe lub z żywicy epoksydowej.
• zlewy nakładane – ze stali, ceramiczne, z Corianu lub z polipropylenu

Szafy laboratoryjne

Szafy laboratoryjne do przechowywania szkła, drobnych sprzętów laboratoryjnych i dokumentów możemy wykonać z różnych materiałów:  

• z płyty laminowanej o zagęszczonej strukturze, w klasie higieny E1,
• metalowe lakierowane proszkowo,
• ze stali nierdzewnej,
• z żywic fenolowych.

Szafy wentylowane na butle i odczynniki

Butli z gazami obojętnymi można używać w pomieszczeniach laboratoryjnych, gdy są przypięte np. łańcuchem do ściany. Dobrym rozwiązaniem, poprawiającym bezpieczeństwo pracy, jest stosowanie szaf na butle. Zabezpieczają one pracownika przed awariami związanymi z rozszczelnieniem butli, a także – w razie pożaru – pozwalają na bezpieczną ewakuację.

Do przechowywania substancji łatwopalnych w laboratoriach służą specjalne szafy o odporności ogniowej 90 minut (typ 90) zgodnie z europejską normą EN 14470-1. Pozwala to na bezpieczną ewakuację w razie pożaru. Mogą być wyposażone w półki albo wysuwane szuflady.

Do przechowywania pozostałych odczynników chemicznych służą szafy wentylowane wyposażone w półki albo wysuwane szuflady. Ważne, aby półki lub szuflady miały odpowiednią nośność, tak, aby można było przechowywać
wszystkie odczynniki. Minimalna nośność powinna wynosić 25 kg na półkę względnie szufladę, ale im wartość ta jest większa, tym lepiej dla nas.

Szafa ogniotrwała

Szafka wykonana ze specjalnego tworzywa, odpornego na wysoką temperaturę, wywołaną m.in. pożarem, zapewnia bezpieczeństwo, tak ważne w funkcjonowaniu nowoczesnego laboratorium. Specjalistyczne konstrukcje pomagają odpowiednio rozplanować nasze miejsce pracy, umożliwiając przede wszystkim umieszczenie wszystkich substancji niebezpiecznych w stworzonych do tego celu meblach. Wybierając ogniotrwałe propozycje naszej firmy, dbasz o całościową ochronę dokumentacji i procedur, niezbędnych w codziennej pracy laboratorium. W sytuacji krytycznej, istotne papiery pozostaną nienaruszone, dzięki czemu wielotygodniowe wysiłki pracowników nie pójdą na marne.

Nowoczesne szafy ogniotrwałe, oprócz zabezpieczania najbardziej istotnych elementów znajdujących się w laboratorium, sprawdzą się także podczas codziennego użytkowania.

Mniejsze szafki w laboratorium

Oprócz specjalistycznych, dużych szaf, warto zastanowić się nad zamontowaniem dodatkowych, nieco mniejszych szafek, które również mogą zapewniać cenną przestrzeń magazynową. Można w nich gromadzić różnorodne odczynniki, sprzęt i narzędzia. Dodatkowo będą miejscem, w którym laboranci umieszczą niezbędne zapiski z prowadzonych badań czy też dodatkowe akcesoria, wykorzystywane każdego dnia w pracy.

Szafki laboratoryjne mogą być podwieszane lub stojące. W przypadku podwieszanych modeli należy uwzględnić planowane obciążenie mebli. Wybierając meble do laboratorium, należy uwzględnić także warunki panujące w pomieszczeniu, takie jak np. wilgotność. Dzięki temu odpowiednio dobierzemy materiał, z którego wykonane są meble, decydujący o ich trwałości i użyteczności. Warto zwrócić również uwagę na wytrzymałość kółek przy szafkach mobilnych kompletując nasze wyposażenie laboratorium.

Odpowiednie wyposażenie laboratorium w szuflady

Decydując się na zastosowanie szuflad w laboratorium należy zwrócić uwagę na kilka szczegółów. Jednym z najważniejszych aspektów jest odpowiednie zabezpieczenie frontów przed korozją i zniszczeniem, które mogą zostać wywołane przez wyciekające substancje. Ponadto dużym ułatwieniem i udogodnieniem w pracy jest:

• możliwość wysunięcia tylko jednej szuflady w danym momencie
• zabezpieczenie przed samoistnym wysunięciem
• zamek blokujący jednocześnie wszystkie szuflady
• niezawodna praca nawet przy maksymalnym obciążeniu
• stopki poziomujące dla podniesienia stabilności

Meble do clean room- wyposażenie laboratorium, meble i ubrania do pomieszczeń czystych

W branżach takich jak farmaceutyczna, przetwórstwa spożywczego i elektroniczna kluczowe znaczenie ma utrzymanie czystości produktów lub procesów.

Personel jest najistotniejszym źródłem emisji cząstek w pomieszczeniach czystych. Zwykłe ubrania mogą być źródłem zanieczyszczenia produktów lub procesów cząstkami uwalnianymi przez materiał, pozostałościami i ciałami obcymi. Odzież zapewniająca skuteczną barierę przed cząstkami funkcjonuje jako osobisty filtr, który zabezpiecza pomieszczenia czyste przed zanieczyszczeniem przez ludzi.

Elementy mebli wykonywane są z materiałów niepylących np. stali nierdzewnej, żywic fenolowych, litej ceramiki technicznej oraz szkła bezpiecznego.

Wagi laboratoryjne

• Jednostka badawcza (laboratorium) powinna być wyposażona w wagi o wymaganym zakresie udźwigu dla odważania różnych produktów/substancji o określonej niepewności pomiaru.
• Posiadać instrukcje obsługi danej wagi (instrukcja producenta, bądź też stworzyć własną).
• Posiadać instrukcję okresowego, kompleksowego sprawdzenia wagi (kryteria dopuszczenia wagi do użytku, informacja kto może wykonać kompleksowe sprawdzenie danej wagi, odpowiedzenie upoważnienia do wykonywanych czynności w tym zakresie, proces postępowania w czasie awarii urządzenia).
• Harmonogram wzorcować i kompleksowych sprawdzeń danej wagi.

Zdecydowani jednym z najważniejszych elementów wyposażenia każdego laboratorium są wagi laboratoryjne. Obecnie możemy wybierać spośród wielu rodzajów wag o różnej czułości i marginesie błędów. Przykładowo, w laboratoriach przemysłowych wystarczy nam zakup wagi technicznej lub analitycznej. Jeśli jednak zajmujemy się lekami lub produkcją kosmetyków, wówczas warto postawić na dokładniejsze wagi laboratoryjne takie jak wagi mikroanalityczne.

Inna klasyfikacja: wagi popularne, precyzyjne, kompaktowe i profesjonalne. Wagi laboratoryjne należą do wag precyzyjnych, które służą do dokładnego wyznaczania masy substancji. Ich przydatność w laboratoriach jest nieoceniona. Niezależnie od tego, co bada dane laboratorium, w każdym z nich musi znajdować się waga specjalistyczna.

Na co zwrócić uwagę podczas zakupu wagi laboratoryjnej?

Najczęstszymi wagami występującymi w laboratoriach są wagi elektroniczne, które coraz częściej wypierają wagi szalkowe. Kupując wagi laboratoryjne warto zwrócić uwagę na budowę tej wagi, a mianowicie aby osłona zewnętrzna była stabilna, co ma znaczenie podczas dodawania substancji. Dzięki temu laborant podczas ważenia uniknie drgań oraz odkształceń. Kolejnym elementem na który należy zwrócić uwagę to temperatura pracy wagi. Dobrej jakości urządzenia wyposażone są w tzw. kompensację temperaturową co oznacza, automatyczne zniwelowanie błędów podczas zmian temperatur.

W Polsce wiele hurtowni medyczny oraz ich przedstawicieli oferuje wagi laboratoryjne, jednak najważniejszym aspektem jest, by taka waga posiadała legalizację pochodzącą od Urzędu Miar. Taki dokument jest niezbędny, by waga mogła pracować w laboratorium oraz by jej wyniki były precyzyjne i dokładne. Nie każdy sprzęt nadaje się do pracy w laboratorium.

Przykład zasady prawidłowego ważenia

Podczas pomiaru, niezależnie od rodzaju i typu wagi, obowiązują jednakowe zasady postępowania:

waga powinna by czysta

waga powinna by wypoziomowana

nakładanie i zdejmowanie przedmiotów ważonych należy wykonywać spokojnym ruchem,

przedmioty ważone umieszcza na środku szalki

po zakończeniu ważenia wagę
należy zaaretować – wyłączyć.

Pehametry

Zgodnie z normami i przepisami:

• Posiadać instrukcje obsługi danego pH –metru (instrukcja producenta bądź też stworzyć własną).
• Posiadać instrukcję sprawdzenia pH –metru (kryteria dopuszczenia pH -metru do użytku, informacja kto może wykonać sprawdzenie/kalibracji danego urządzenia , odpowiedzenie upoważnienia do wykonywanych czynności w tym zakresie, proces postępowania w czasie awarii urządzenia).
• Harmonogram wzorcować i sprawdzeń danego pH –metru w zakresie roboczym danej metody badawczej.
• Pehametry należy sprawdzać przynajmniej raz dziennie przed użyciem zgodnie z posiadaną w danym laboratorium instrukcją, z zastosowaniem minimum dwóch standardowych roztworów buforowych.
• Jeśli sprawdzenie danego pH –metru daje wyniki poza granicami dopuszczalnego błędu, powinno wykonać się wzorcowanie wewnętrzne (zgodnie z instrukcją producenta) czyli kalibrację.

Suszarki i cieplarki

Suszarki

W wielu laboratoriach przeprowadza się procesy termiczne, czyli takie, które wymagają podwyższonej temperatury. Aby móc stabilnie przeprowadzić taki proces, każde laboratorium powinno być wyposażone w dobrej jakości suszarkę laboratoryjną. Zgodnie z normami i przepisami trzeba:

• Posiadać instrukcje obsługi danego urządzenia (instrukcja producenta bądź też stworzyć własną).
• Posiadać instrukcję kompleksowego sprawdzenia (rozkład temperatury) danej suszarki/cieplarki (kryteria dopuszczenia do użytku, informacja kto może wykonać sprawdzenie danego urządzenia, odpowiedzenie upoważnienia do wykonywanych czynności w tym zakresie, proces postępowania w czasie awarii urządzenia ).
• Harmonogram wzorcować i sprawdzeń danej suszarki/cieplarki w zakresie roboczym danej metody badawczej.
• Temperaturę w suszarce/cieplarce powinno się sprawdzać przynajmniej raz w ciągu dnia pracy. W tym celu w urządzeniach tych powinny być wbudowane/umieszczone termometry robocze lub rejestratory temperatury

Czy potrzebujesz suszarkę laboratoryjną- kiedy stosować?

Suszarka laboratoryjna może być wykorzystana na wiele sposobów. Jak sama nazwa wskazuje, można ich używać do suszenia. Bardzo często jest również wykorzystywana do sterylizacji. Zastosowań ma jednak sporo więcej. Dzięki odpowiedniej suszarce możemy hartować, wygrzewać, odpuszczać, poddawać materiały obciążeniom termicznym oraz do sztucznego postarzania materiału.

Na co zwrócić uwagę?

Suszarka laboratoryjna powinna zapewnić jak najlepszy rozkład temperatury wewnątrz komory roboczej. Dodatkowo nasza ingerencja w przestrzeni roboczej powinna być jak najbardziej możliwa. Oczywiście pomijamy sytuację, kiedy musimy oczekiwać na wystudzenie wnętrza. Aby zapewnić możliwie najlepszy rozkład temperatur, suszarka laboratoryjna powinna zostać wyposażona w systemy konwekcji powietrza. Wyróżniamy dwa rodzaje konwekcji:

• naturalną – suszarka laboratoryjna z konwekcją naturalną stosowana jest głównie do suszenia oraz sterylizacji. Konwekcja naturalna polega na naturalnej cyrkulacji powietrza wywołanej różnicą temperatur, pomiędzy jej poszczególnymi warstwami.
• wymuszoną – Suszarka z konwekcją wymuszoną, stosowana jest zazwyczaj, kiedy wymagana jest naprawdę duża wydajność procesu. Rozkład temperatury jest bardziej jednolity, dzięki temu, że gazy są mieszane za pomocą mechanicznie wytworzonego strumienia powietrza (wentylatory).

Cieplarka laboratoryjna

Cieplarka to jedno z najbardziej rozpowszechnionych urządzeń laboratoryjnych.

Cieplarka laboratoryjna jest to urządzenie, które służy przede wszystkim do wygrzewania próbek. Próbki są wygrzewane w różnym celu. Czasami na przykład podgrzewa się je w celu hodowli różnego rodzaju kultur bakterii lub glonów. W innych przypadkach podgrzewanie ma na celu usunięcia rozpuszczalnika z próbki po to, aby można było zbadać pozostałość. Zastosowań jest naprawdę wiele, inne to np procesy inkubacji w laboratoriach klinicznych, mikrobiologicznych, przemysłowych i kontroli jakości .

Kiedy wyposażamy nasze laboratorium w powyższy sprzęt, powinniśmy zwrócić uwagę na to, aby był on możliwie najwyższej jakości. Wynika to z faktu, że będzie on naprawdę intensywnie wykorzystywany. Jeśli nie będzie solidny, po prostu szybko się zużyje.

Nowoczesne cieplarki laboratoryjne są wysoce dokładne i pozwalają na precyzyjne sterowanie i utrzymanie temperatury oraz innych czynników mających wpływ na przebieg badanego procesu. Mikroprocesorowe sterowniki temperatury, panele dotykowe i przyjazne dla użytkownika oprogramowanie w znaczący sposób usprawniają pracę laboranta. Standardowo cieplarka laboratoryjna jest wyposażona w podwójne drzwi. Drzwi wewnętrzne, wykonane z bezpiecznego szkła, umożliwiają kontrolę procesów bez strat ciepła. Pełne drzwi zewnętrzne pozwalają na utrzymanie wysokiej temperatury wewnątrz urządzenia. Cieplarki laboratoryjne działają zwykle w zakresie od temperatury otoczenia do 80-100ºC. Aby otrzymać niższe temperatury, należy zastosować cieplarkę z chłodzeniem.

W zależności od charakteru prac prowadzonych w danym laboratorium, należy wybrać odpowiedni model sprzętu. Firmy produkujące sprzęt laboratoryjny mają w ofercie cieplarki z naturalnym lub wymuszonym obiegiem powietrza (tak jak w przypadku suszarki laboratoryjnej). Obieg naturalny sprawdza się najlepiej gdy cieplarka jest rzadko otwierana, np. do przechowywania próbek. Wymuszony obieg powietrza umożliwia utrzymanie jednolitego rozkładu temperatur i wilgotności powietrza wewnątrz komory. W sprzedaży dostępne są także cieplarki laboratoryjne próżniowe, z chłodzeniem lub z wytrząsaniem. Mogą mieć one możliwość zapamiętania jednego lub większej ilości programów czasowo-temperaturowych, współpracować z komputerami i drukarkami. Wybór odpowiedniej cieplarki może znacząco wpłynąć na komfort pracy i jakość prowadzonych badań.

Wirówka laboratoryjna

Wirówka laboratoryjna ma za zadanie rozdzielać składniki różnego rodzaju koloidów oraz zawiesin. Efekt jest zatem często zatem bardzo podobny do działania cieplarki laboratoryjnej, z tą różnicą, że rozpuszczalnik pozostaje w badanej próbce. Jednym z miejsc, gdzie wirówki są powszechnie stosowane, są laboratoria medyczne, których zadaniem jest badanie krwi. Wirówka oraz cieplarka muszą być naprawdę solidne ponieważ są z reguły bardzo często wykorzystywane.

Lodówki i zamrażarki

Powinny:

• Posiadać instrukcje obsługi danego urządzenia (instrukcja producenta bądź też stworzyć własną).
• Posiadać instrukcję kompleksowego sprawdzenia (rozkład temperatury) danej lodówki/zamrażarki (kryteria dopuszczenia do użytku, informacja kto może wykonać sprawdzenie danego urządzenia , odpowiedzenie upoważnienia do wykonywanych czynności w tym zakresie, proces postępowania w czasie awarii urządzenia).
• Harmonogram sprawdzeń kompleksowych/konserwacji ( odmrażanie i mycie) danej lodówki/zamrażarki w zakresie temperatur roboczych.
• Temperaturę każdej komory należy codziennie termometrem lub rejestratorem temperatury monitorować.

Urządzenia monitorujące temperaturę

Nazywane również jako monitoring klimatu. Powinny:

• Posiadać instrukcję okresowego, kompleksowego sprawdzenia termometrów (kryteria dopuszczenia do użytku, informacja kto może wykonać kompleksowe sprawdzenie danego termometru, odpowiedzenie upoważnienia do wykonywanych czynności w tym zakresie).
• Harmonogram wzorcować i kompleksowych sprawdzeń danego termometru bądź urządzenia do monitorowania temperatury.
• Termometry odniesienia (referencyjne) i inne urządzenia monitorujące temperaturę powinny być wzorcowane względem krajowych lub międzynarodowych wzorców oraz certyfikowane.
• Zaleca się, aby niepewność pomiarowa przyrządów monitorujących temperaturę było czterokrotnie niższa niż zakres dopuszczalnego maksymalnego błędu.
• Termometry robocze powinny być okresowo sprawdzane względem do termometru odniesienia (referencyjnego).

Sprzęt do pomiaru objętości

• Posiadać instrukcję okresowego, sprawdzenia sprzętu do pomiaru objętości (kryteria dopuszczenia do użytku, informacja kto może wykonać kompleksowe sprawdzenie danego szkła miarowego, odpowiedzenie upoważnienia do wykonywanych czynności w tym zakresie, sprzęt o zmiennej objętości należy sprawdzać przy kilku różnych objętościach).
• Harmonogram kompleksowych sprawdzeń sprzętu do pomiaru objętości.
• Szkło miarowe powinno być sprawdzone przed rozpoczęciem użytkowania

Elektrody i palniki

Elektrody i palniki stanowią niezbędne wyposażenie laboratorium i zaliczają się do urządzeń podstawowych oraz uniwersalnych. Znajdują zastosowanie w każdej placówce badawczej, bez względu na jej profil i zakres eksperymentów.

Wyciągi laboratoryjne

Jeśli w laboratoriach przeprowadzany jest szereg doświadczeń, syntez oraz stosowane są różnego rodzaju substancje chemiczne, które mogą emitować gazy i niebezpieczne dla zdrowia personelu opary, niezbędne jest zastosowanie wentylacji. W większości przypadków zastosowanie znajduje dygestorium.

Dygestorium to specjalne metalowa komora, która cechuje się właściwościami ognioodpornymi i wyposażona jest w wentylator, przez który odprowadzane jest powietrze wraz z zanieczyszczeniami na zewnątrz poza laboratorium.

Specjalne stanowiska do prac laboratoryjnych, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka, nazywa się dygestoriami.

Dygestoria laboratoryjne są częściowo przeszklone, co zapobiega nadmiernemu rozprzestrzenianiu się chemikaliów. Stanowisko jest połączone z systemem wentylowania, który skutecznie usuwa szkodliwe substancje wydzielające się podczas pracy. Dygestoria laboratoryjne są bardzo odporne na uszkodzenia chemiczne, termiczne i mechaniczne, a mebel wykonany jest z laminatu lub stali.

Dygestorium można doposażyć w dolny wyciąg do pracy z gazami ciężkimi.

Instalacja wyciągowa

Dygestoria podpięte są do zewnętrznej instalacji wentylacyjnej. Mogą posiadać wentylator umieszczony nad komorą albo wentylator zewnętrzny umieszczony na dachu, który może obsłużyć kilka wyciągów będących w określonej przestrzeni. Należy pamiętać, aby odpowiednio dobrać moc takiego wentylatora, gdyż każde przewężenie, każde załamanie rur wentylacyjnych drastycznie wpływa na zmniejszenie wydolności wentylacji.

Aby prawidłowo działa, konieczne jest zapewnienie przepływu powietrza przez komorę wyciągu – w przypadku dygestorium 1200 mm jest to minimum 500 m3/h. Pamiętajmy również, ze dygestorium usuwa ze swojego wnętrza pewną ilość powietrza. Jeżeli nie będziemy uzupełniali jego braków, to wytworzy się podciśnienie, które spowoduje zanik przepływu powietrza przez komorę.

Dygestoria powinny spełniać normy unijne. Dygestoria (wyciągi chemiczne) wykonywane zgodnie z normą PN 14175, przeznaczone do prowadzenia prac laboratoryjnych z substancjami chemicznymi.

Spotkać na rynku obecnie jeszcze można stare pracownie, gdzie dygestoria pozostawiają wiele do życzenia, natomiast bardzo istotne jest, aby zachowany był odpowiedni przepływ powietrza, który gwarantuje bezpieczeństwo dla użytkownika.

Dygestoria chronią również przed ewentualnymi eksplozjami i pożarami.

Pamiętając również o tym, z jakimi substancjami pracujemy, należy założyć, że mogą to być różne żrące opary (nawet jeżeli w danym momencie z takimi nie pracujemy, to jednak należałoby założyć, że za kilka/kilkanaście miesięcy lub lat możemy poszerzyć spektrum naszej pracy). Dbamy zatem o to, aby kanały wentylacyjne były wykonane z materiałów odpornych, takich jak polipropylen lub stal nierdzewna.

Obecnie nowo powstające laboratoria korzystają z usług specjalistycznych firm projektowych, które dbają o to, aby powstające pracownie były dostosowane do obecnych i przyszłych norm. Według obowiązujących norm europejskich dygestoria muszą być wyposażone w czujnik kontroli przepływu powietrza oraz w blokadę podnoszenia okna z możliwością jej kontrolowanego zwolnienia. To pozwala włożyć do dygestorium ręce i swobodnie nimi manipulować, a jednocześnie chronić w czasie pracy twarz, która narażona mogłaby być na działanie szkodliwych substancji.

Należy również zadbać o odpowiednie wyposażenie dygestorium. Powinno znaleźć się w nim niezbędne do pracy oświetlenie, instalacja wodna, gazowa i kanalizacja. Dygestoria starego typu posiadają podwójną tylną ścianę, natomiast nowoczesne wyciągi posiadają inne technologiczne rozwiązania, które z jednej strony zapewniają wysokie bezpieczeństwo poprzez opatentowane systemy (np. system modułu odciągowego), a z drugiej strony pozwalają na lepsze wykorzystanie komory roboczej, gdyż brak podwójnej tylnej ściany zwiększa powierzchnię blatu. Także zastosowanie modułów odciągowych pozwala na szybki demontaż poszczególnych elementów celem ich samodzielnego wymycia i sterylizacji, co bardzo często jest niewykonalne przy tradycyjnych wyciągach z podwójną ścianą.

Na rynku znajdziemy dwa rodzaje takiego sprzętu: dygestorium montowane na stałe do blatu stołu i ściany lub modele zintegrowane.

Spektometr

Spektrometr jest specyficznym urządzeniem, które służy do badania substancji w różnym stanie skupienia, a cała analiza odbywa się na podstawie analizy widma z atomów i cząsteczek, z których to składa się dana substancja. Ponadto spektrometry wykorzystywane są w bardzo wielu dziedzinach, w tym w medycynie, badaniach laboratoryjnych, a nawet geofizyce.

Oprócz standardowego wykorzystania w medycynie czy badaniach laboratoryjnych, spektrometry wykorzystywane są również w przemyśle i badaniach geofizycznych. Tu wykorzystywany jest najczęściej spektrometr gamma, którego działanie opiera się na ilościowym oznaczeniu widma energetycznego promieniowania gamma. Bardzo duża różnorodność wśród typów spektrometrów sprawia, że urządzenia te wykorzystywane są w wielu branżach.

Spektrometr w badaniach laboratoryjnych

Z racji tego, że spektrometr umożliwiają badanie substancji w każdym stanie skupienia, z powodzeniem wykorzystuje się go do identyfikacji materiałów biologicznych i dioksyn. Dzięki temu możliwa jest analiza metali, która wykorzystywana jest w badaniach farmaceutycznych. Taka analiza umożliwia identyfikację związków chemicznych lub też ustalenie ich składu pierwiastkowego. Co więcej spektrometry znalazły wykorzystanie w diagnozowaniu wielu chorób, a wśród nich takich jak miażdżyca, nowotwory, Alzheimer czy choroba Parkinsona lub osteoporoza. Jak widać spektrometry są niezwykle przydatne na rynku w każdej dziedzinie.

Pompa próżniowa

Na przykładzie szpitala, który dla sprawnego funkcjonowania musi być wyposażony w centralny system oczyszczania powietrza, centralny system próżni oraz system oczyszczania i podawania gazów znieczulających. W każdym z tych systemów za prawidłową pracę odpowiadają pompy powietrza.

Pompy powietrza

Podstawową zasadą działania pomp próżniowych jest sprężanie powietrza, oczyszczanie go przy pomocy specjalnych filtrów i tłoczenie do pomieszczeń lub urządzeń. Pompa próżniowa nie tłoczy sprężonego powietrza, ale tworzy podciśnienie, które ułatwia usuwanie zbędnych elementów.

Centralne systemy próżni budowane są przede wszystkim w szpitalach i klinikach chirurgicznych. Dzięki nim lekarz może usuwać z pola operacyjnego nadmiar krwi lub śliny (stomatologia), co znacznie ułatwia przeprowadzenie operacji. Pompy próżniowe boczne wykorzystywane są przede wszystkim w gabinetach dentystycznych do odsysania wody schładzającej leczony ząb. Pompy te wykorzystywane są także w przenośnych urządzeniach wspomagających oddychanie u pacjentów cierpiących na zapalenie płuc lub w respiratorach. W autoklawach sterylizujących narzędzia przy pomocy wody służą do jej odsysania, co znacznie skraca czas sterylizacji. Małe pompy próżniowe zamontowane są w łóżkach pneumatycznych przeznaczonych dla pacjentów z chorobami przewlekłymi. Umożliwiają zmianę pozycji i zapobiegają powstawaniu odleżyn.

Zastanów się czy pompy powietrza są również potrzebne jako wyposażenie laboratorium przy laboratoriach badawczych.

Urządzenia wykorzystywane są do filtracji, sączenia, aspiracji, suszenia żeli, eksykatorów, suszarek próżniowych, linii Schlenka, liofilizatorów, a także do odparowywania rozpuszczalników pod próżnią, przy wykorzystaniu wyparek próżniowych.

Do wytwarzania próżni w komorach rękawicowych lub pieców często wykorzystywane są  pompy rotacyjne próżniowe, zwane inaczej pompami próżniowymi olejowymi.

Wiskozymetr

Wiskozymetr inaczej nazywany jest lepkościomierzem. Urządzenie to jest przeznaczone do szybkiego i niezawodnego oznaczania lepkości płynów w warunkach laboratoryjnych i fabrycznych. Wiskozymetr to przyrząd laboratoryjny wykorzystywany podczas pomiaru lepkości. Oczywiście tego typu narzędzia występują w wielu rozmaitych wariantach, co ułatwia dobór modelu dobrze dopasowanego do indywidualnych potrzeb. Dużą popularnością cieszą się lepkościomierze cyfrowe, które wyróżniają się wysoką precyzją oraz niezawodnością. Ich obsługa przebiega intuicyjnie, co również stanowi duży plus.

Nowoczesne wiskozymetry to zaawansowane urządzenia, które można dopasować do własnych wymagań. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby samodzielnie wykreować procedurę pomiarową. Jest to niezwykle proste oraz bezproblemowe zadanie, które nie wymaga specjalnych umiejętności.

Pomiar za pomocą lepkościomierza nie jest trudny. Warto jest określić warunek, który zasygnalizuje koniec badania. Może być to m.in. warunek czasowy, liczba obrotów, czy tez liczba punktów pomiarowych. Po osiągnięciu danej wartości urządzenie zakończy pomiar. Użytkownik nie musi skupiać się na kontrolowaniu procesu.

Podczas badania lepkości dużą rolę odgrywa sonda temperaturowa. To właśnie ona stanowi skalę odniesienia. Należy jednak wspomnieć, że większość urządzeń pozwala na przesunięcie wyżej wspomnianej skali, co ułatwia precyzyjny pomiar.

Innowacyjne wiskozymetry posiadają wbudowany zegar czasu rzeczywistego. Sprawia to, że na raportach pomiarowych może być umieszczona data oraz godzina przeprowadzonego badania.

Stołki

Na początku mówiliśmy o blatach i o stołach, więc nie sposób nie wspomnieć również o stołkach. To właśnie dzięki nim laboranci mogą wykonywać swoją pracę w taki sposób, aby nie obciążała ona kręgosłupa. Stołki laboratoryjne zaliczają się do tej grupy mebli, która nie została wyposażona w oparcia i których wysokość może być regulowana przy użyciu specjalistycznej dźwigni. Charakterystyczna jest dla nich również minimalistyczna konstrukcja, dzięki której znajdują one szerokie zastosowanie w rozmaitych pracowniach. Przy stołach najczęściej występują stołki, wykorzystywane przez laborantów podczas wykonywania pracy w pozycji siedzącej. Stołki laboratoryjne zwykle nie mają oparcia, są małe, a ich wysokość regulowana jest za pomocą specjalnej dźwigni. Taka minimalistyczna konstrukcja stołka najlepiej sprawdza się w pracowniach, a jednocześnie zapewnia komfort pracy.

Refraktometr

Jednym z zadań, jakie wykonuje się w laboratoriach są pomiary właściwości fizykochemicznych różnych substancji. Do tego celu często używa się refraktometry, które wykorzystują współczynnik załamania światła do określenia cech badanej substancji.

Kalorymetr

Kalorymetry stanowią wyposażenie laboratoriów przeznaczone do pomiarów ciepła emitowanego lub pobieranego podczas eksperymentu. Głównie dzieli się je na standardowe oraz detonacyjne, wykorzystywane do pomiarów ciepła spalania lub ciepła reakcji. Przedstawione typy uniwersalnych i specjalistycznych urządzeń laboratoryjnych to tylko niewielki przykład możliwości, jakie stwarzamy w zakresie wyposażenia laboratoriów. W sprzedaży mamy również sprzęt laboratoryjny do ekstrakcji, homogenizacji, hodowli próbek, elektroforezy, pomiarów aktywności wody, suszenia, sterylizacji i wiele innych produktów.

Ze względu na różnorodność przeprowadzanych reakcji chemicznych, syntetyzowanych produktów oraz łatwość kierowania procesami mikrobiologicznymi, mikroorganizmy są powszechnie wykorzystywane w biotechnologii. Podczas laboratoryjnej pracy z użyciem mikroorganizmów należy zachować szczególną ostrożność. Konieczne jest zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom, środowisku, jak również ochrona produktu lub procesy przed wpływem szkodliwych czynników. W związku z tym stosuje się m.in. dygestoria.

Komory bezpiecznej pracy mikrobiologicznej

Komory bezpiecznej pracy mikrobiologicznej oznacza się pochodzącym od anglojęzycznej nazwy Microbiology Safety Cabinet symbolem MSC. Można zaliczyć je do jednej z trzech klas.

• Komory MSC typu I charakteryzują się otworem w ścianie czołowej, przez który pracownik może wykonywać czynności we wnętrzu komory, na powierzchni stołu roboczego. Służą one do ochrony pracownika oraz kontroli wydostawania się zanieczyszczonego makrocząsteczkami powietrza. Dzieje się tak poprzez ukierunkowanie przepływu powietrza do wnętrza komory oraz filtrację powietrza wylotowego.
• MSC typu II podobnie jak MSC typu I posiadają otwór w ścianie czołowej. Oprócz ochrony laboranta i atmosfery laboratorium, MSC typu II służą także do zminimalizowania zanieczyszczenia krzyżowego.
• Komory MSC typu III mają całkowicie zamkniętą przestrzeń roboczą. Pracownik jest oddzielony od miejsca pracy fizyczną barierą, np. rękawicą mechanicznie przymocowaną do ściany komory. Do komory dostarcza się w sposób ciągły powietrze filtrowane. Powietrze wylotowe poddawane jest obróbce, mającej na celu zapobiegniecie uwalniania się mikroorganizmów.

Dobieramy szkło laboratoryjne, czyli z czego powinien składać się sprzęt laboratoryjny?

Szkło laboratoryjne , jak sama nazwa na to wskazuje wykorzystywane jest najczęściej do wykonywania czynności laboratoryjnych. Znajduje ono zastosowanie we wszelkiego rodzaju instytutach badawczych, laboratoriach, aptekach, a także w służbie zdrowia. Jego cechami charakterystyczne jest to, że jest bardzo wytrzymałe mechanicznie i termicznie na działanie roztworów kwasowych zasadowych czy też obojętnych.

Istnieje parę rodzajów szkła laboratoryjnego, dzieli się on w zależności od dodanych składników, a w konsekwencji właściwości uzyskanego szkła.

Mamy szkło laboratoryjne: sodowe, potasowe, jenajskie, pyreksowe, duranowe, supremax, kwarcowe.

Do produkcji szkła dodaje się w zależności od potrzeb:  tlenek baru, cynku, glinu, boru, magnezu, może być uszlachetnione dodatkami sodu, potasu, kwarcu i wielu innych. Każdy dodatek sprawia, że dany rodzaj szkła jest przeznaczony do innych czynności.

Najważniejszymi właściwościami specjalistycznego szkła jest odporność na nagłe zmiany temperatur oraz na działanie odczynników chemicznych. Ważna jest także duża wytrzymałość mechaniczna szkła laboratoryjnego. Nie jest to zwykłe szkło, ono nie nadaje się do laboratorium. Tradycyjne szkło m.in. nie jest odporne na gwałtowne zmiany temperatury.

Podczas pracy ze szkłem laboratoryjnym warto zwrócić uwagę na to, czy szkło jest porysowane, ponieważ wówczas w trakcie ogrzewania może pęknąć.

Ważnym elementem wyposażenia laboratorium są także tak zwane szlify, czyli specjalne wyprofilowane i wyszlifowane szkło cechujące się określonymi wymiarami, ich zadaniem jest łączenie aparatury bez użycia korków. Szlify umożliwiają również szczelne zamknięcie buteleczek. Wyróżnia się szlify zewnętrzne wewnętrzne.

Jaki rodzaj szkła laboratoryjnego?

Dobierając szkło laboratoryjne, trzeba przede wszystkim określić jego przeznaczenie, a także procesy chemiczne, które będą się w nim odbywały w trakcie wykonywanych badań laboratoryjnych. Na podstawie tych informacji będzie można swobodnie i odpowiednio dobrać rodzaj szkła, z jakiego mają zostać wykonane poszczególne elementy wyposażenia aparatury laboratoryjnej.

Jeśli w trakcie prac wykorzystywane będą kwasy najlepiej postawić na elementy wykonywane ze szkła jenejskiego, które wykazuje dużą odporność właśnie na te substancje, nie reagując z nimi. Dla reakcji chemicznych odbywających się w wysokiej temperaturze najlepiej natomiast sprawdzi się szkło supremax, które wykazuje bardzo duża odporność na wysokie temperatury, a także jest uodpornione na szok termiczny, przez co w trakcie szybkiego schładzania nie ulega uszkodzeniu. Warto przede wszystkim zaopatrzyć się w szkło, które będzie odporne mechanicznie i bezpieczne w trakcie użytkowania.

Podstawowe szkła laboratoryjne – jakie wybrać

Istnieje kilka rodzajów szkła laboratoryjnego, które powinny znaleźć się w każdym funkcjonalnym i dobrze wyposażonym laboratorium, są nimi między innymi:

• zlewki- najlepiej zdecydować się na kilka rozmiarów tego szkła, które służy do odmierzania płynnych substancji, a także ich przechowywaniu przez krótki okres. Zlewki – istnieje kilka rodzajów zlewek, różnią się między sobą wysokością i pojemnością. Za ich pomocą odmierza się płynne substancje, ale także mogą w nich zachodzić reakcje. Podołają też krótkotrwałemu przechowywaniu substancji.
• krystalizatory- wyglądem przypominające do złudzenia zlewki, jednak dedykowane do całkiem innego celu, jakim jest krystalizacja w efekcie reakcji chemicznych. Krystalizatory – należy uważać, aby nie pomylić ich ze zlewkami, gdyż są bardzo podobne. Wykorzystywane są do krystalizacji.
• kolby- ten rodzaj szkła występuje w różnych kształtach, z czego każdy z nich dedykowany jest do innych reakcji chemicznych. Dlatego też warto zaopatrzyć się w kolbę stożkową dedykowana do przeprowadzania reakcji, Kolba kulista do destylacji i zobojętniania roztworów, a także miarowe do wykonywania reakcji chemicznych w roztworach o ściśle określonym stężeniu substancji. Kolba – naczynie o różnych kształtach. Najniezbędniejsze są kolby: stożkowe (do przeprowadzania reakcji), kuliste (do destylacji, reakcji nitrowania, zobojętniania), miarowe (do sporządzania roztworów o ściśle określonym stężeniu), ssawkowe (do przeprowadzania reakcji w próżni).
• wkraplacz- jeden z podstawowych elementów, który służy do powolnego dodawania substancji w trakcie reakcji Wkraplacz – używane do powolnego wkraplania substancji ciekłych. Złożony jest z korka, pojemnika na ciecz i długiej rurki z kranikiem, istnieją też wkraplacze próżniowe.
• szalka petriego- dedykowana do wielu czynności takich jak ważenie substancji, mieszanin czy te z przykrywania na przykład kolby. Szalka Petriego – spełnia wiele funkcji, m.in. wazy się na nich substancje, miesza, przykrywa inne naczynia szklane.
• termometr laboratoryjny i pipeta z miara- ostatnie dwa elementy, które pozwolą określić dane laboratorium jako profesjonalne. Pozwalają na mierzenie temperatury i odmierzanie ilości substancji używanych w laboratorium.
• Cylinder miarowy – to wysokie i wąskie naczynie odznacza się dużą dokładnością. Głównie używane do odmierzania płynnych substancji. Istnieje wiele typów cylindrów.
• Rozdzielacz – wykorzystuje się do rozdzielenia przynajmniej dwóch cieczy różniących się gęstością.
• Parowniczka – zazwyczaj zrobione z porcelany, dzięki czemu są odporne na wysoką temperaturę. Używane do odparowywania cieczy i sublimacji substancji stałych.
• Pipeta – wykorzystywane do odmierzania precyzyjnych ilości substancji ciekłych. Każda pipeta ma miarkę.

Wymienione elementy to podstawowe wyposażenie, które powinno znaleźć się na wyposażeniu każdego laboratorium. Bez określenia specyfiki laboratorium praktycznie niemożliwe jest wskazanie jednej najlepszej grupy rodzajów szkła laboratoryjnego. Dlatego powinno być ono dobierane zawsze w sposób indywidualny do potrzeb danego laboratorium.

Sprzęt laboratoryjny, rysunek poniżej (dodatkowa lista wiki):

Wyposażenie laboratorium w akcesoria

Jako ciekawostka odnośnie mebli laboratoryjnych to mogą być dodatkowo wyposażone w inne akcesoria:

• uchwyty na laptopa,
• listwy z gniazdami elektrycznymi i internetowymi
• kratki wentylacyjne
• itp.

Warto poszukać ich w sklepach bo często ułatwiają pracę.

Jak dbać o sprzęt laboratoryjny?

Podstawą funkcjonowania każdego pomieszczenia, w którym przeprowadzane są różnego rodzaju badania naukowe lub analizy lekarskie jest odpowiednie wyposażenie laboratorium – sprzęt i profesjonalne meble laboratoryjne. Bez względu na przeznaczenie i rodzaj eksperymentów fachowe wyposażenie to podstawa prawidłowych badań. Aby były one udane ważne jest, aby naczynia, aparatura oraz blaty laboratoryjne były sterylne, nieuszkodzone i bezpieczne dla laboranta.

Właściwe detergenty

W celu wyczyszczenia zlewek i innych wyrobów ze szkła laboratoryjnego zaleca się stosowanie odpowiedniego detergentu lub rozpuszczalnika przeznaczonego do użytku laboratoryjnego. Wybór rozpuszczalnika uzależniony jest od rodzaju substancji chemicznych, jakie były zawarte w szklanych sprzętach laboratoryjnych. Detergent musi być przystosowany do usuwania odczynników chemicznych, znajdujących się w szczątkowych ilościach na ściankach naczyń. Szklane sprzęty laboratoryjne powinny zostać przepłukane we właściwym rozpuszczalniku, a następnie przemyte kilkakrotnie wodą destylowaną.

Usuwanie zanieczyszczeń chemicznych- Czyszczenie naczyń laboratoryjnych

Najbardziej podstawowym i niezbędnym działaniem w trosce o sprzęt laboratoryjny jest zapewnienie, aby było on wolny od zanieczyszczeń chemicznych.

Aby tego dokonać, każdy z używanych przedmiotów musi zostać wypłukany przed rozpoczęciem eksperymentu. Najlepiej nadaje się do tego woda destylowana, ponieważ jest ona pozbawiona ładunku elektrycznego i ma stosunkowo neutralne pH.

Woda nie poddana zabiegowi dejonizacji może zmienić pH badanych materiałów i wprowadzić błąd systematyczny w kolejnych obliczeniach. Po zakończonej pracy sprzęt powinien zostać starannie wysuszony.

W przypadku mycia mechanicznego, wykorzystuje się niskoalkaiczne środki czyszczące i dezynfekujące.

Jeżeli konieczne jest usunięcie zabrudzeń, np. osadu wodorotlenków lub węglanów, należy użyć rozcieńczonego kwasu lub wody utlenionej.

Wybierając opcję mycia ręcznego stosuje się delikatne gąbki i ścierki. Warto pamiętać, że szkła laboratoryjnego nie można moczyć dłużej niż pół godziny.

Na ściankach nie może zalegać żadna niepożądana substancja, gdyż sprawiłoby to, że doświadczenie zakończyłoby się złym wynikiem.

Po takiej kąpieli powinno się przepłukać szkło wodą destylowaną. Należy pamiętać, aby podczas ręcznego mycia delikatnie obchodzić się z naczyniami

Czyszczenie mechaniczne jest niewątpliwie dużo wygodniejsze dla laboranta. Jednorazowy cykl pracy zmywarki laboratoryjnej jest dość krótki. Polega na tym, że dysze aparatu natryskują naczynia środkiem czyszczącym. Wewnątrz urządzenia znajdują się bolce i uchwyty odpowiednio dostosowane do różnych naczyń laboratoryjnych.

Istnieje jeszcze inny sposób czyszczenia szkła. Jest to sterylizacja. Procesowi temu poddawane są jedynie te naczynia, które miały kontakt z czynnikami infekcyjnymi. Przed dokonaniem sterylizacji szkło należy wstępnie wyczyścić tradycyjnymi środkami myjącymi, aby uniknąć zagrożenia uszkodzenia szkła podczas działania wysokiej temperatury.

Do czyszczenia małych naczyń o nietypowych kształtach wykorzystuje się tzw. myjki ultradźwiękowe. Prócz szybkiego i dokładnego oczyszczania, przyśpieszają one niektóre procesy chemiczne, regulują konserwację stali i metalu oraz wpływają na dłuższą wytrzymałość.

Po każdym czyszczeniu szkła należy sprawdzić czy jest ono czyste, czy nie zostały na nim ślady użytych substancji, a następnie wysuszyć. Ważne jest aby nie zachowały się na nim zacieki z wody. Ważną rolę spełniają tu suszarki laboratoryjne, które nie tylko suszą naczynia, ale także badają odporność termiczną poszczególnych związków oraz wykorzystywane są w procesie sterylizacji (usuwanie pleśni, mikrobów i bakterii z powierzchni).

Przykład mycia szklanych naczyń laboratoryjnych

Mycie naczyń laboratoryjnych jest podstawową czynnością wykonywaną w laboratorium. Naczynia, w których wykonuje się analizy
powinny by bezwzględnie czyste, ponieważ pozostałe w nich zanieczyszczenia mogą spowodować znaczne bł
ędy analityczne.

Naczynia powinny być myte bezpośrednio po użyciu, gdy wtedy łatwiej je domyć. Naczynia miarowe powinny by tak umyte aby podczas opróżniania naczynia ciecz spływała ze ścianek równomiernie, nie pozostawiajc na nich kropelek. Środki stosowane do mycia naczyń zależą od rodzaju zanieczyszczeń. Najczęściej szkło myje się
detergentami, które łatwo i szybko odtłuszczają powierzchnie szklane. Nast
pnie spłukuje się
je kilkakrotnie wodą i w końcu wodą destylowaną. Czyste naczynie można poznać po tym, że woda spływa równomiernie po jego ściankach.

Naczynia zanieczyszczone alkaliami myje się
kwasem solnym. Zanieczyszczenia o charakterze kwaśnym usuwają roztwory wodorotlenków metali alkalicznych i amoniaku. Zanieczyszczenia brunatnym dwutlenkiem manganu (po roztworach KMnO4) usuwa stężony kwas solny. Jeżeli w tym celu stosuje się
rozcieńczony H2SO4 należy dodać reduktora np. siarczynu. Bardzo dobrym środkiem czyszczącym jest mieszanin chromowa – czyli nasycony roztwór K2Cr2O7 w stężonym H2SO4. Świeżo przygotowana mieszanina chromowa ma brunatnoczerwoną barwę
, natomiast zużyta jest koloru ciemnozielonego. Mieszaniny chromowej nie stosuje się
do usuwania zanieczyszczeń organicznych. Naczynia po roztworach substancji rozpuszczalnych w wodzie wystarczy wypłukaćkilkakrotnie wodą – najpierw wodociągową a potem destylowaną. Naczyń miarowych nie powinno się myć gorącą wodą jak również ogrzewa w nich roztworów. Umyte szkło należy pozostawić do wyschnięcia w miejscu do tego przeznaczonym.

Prawidłowe przechowywanie sprzętu laboratoryjnego

Dbając o sprzęt laboratoryjny nie możemy zapomnieć o jego poprawnym przechowywaniu. Zapewniają je meble laboratoryjne. Szafki laboratoryjne stanowią nieodzowny element zabudowy przestrzennej laboratorium. Przeznaczone są do przechowywania sprzętów szklanych oraz materiałów w laboratoriach chemicznych, mikrobiologicznych, badawczych a także pracowniach aparaturowych. O szafkach i szafach przeczytałeś już bardzo dużo w tym artykule.

Odzież ochronna

Wyposażenie laboratorium to nie tylko meble czy sprzęty, ale również środki zabezpieczające pracowników. Zadbaj więc o wybór wysokiej jakości kombinezonów, fartuchów, czepków i rękawiczek. Pamiętaj o tym, by każdy z pracowników mógł korzystać z okularów ochronnych. Dzięki temu praca w laboratorium nie będzie szkodziła ich zdrowiu.

Schemat jak zamówić sprzęt i wyposażenie do laboratorium (selekcja)

1. Zamówienie odpowiedniego przyrządu:

• rodzaj wykonywanych pomiarów
• charakterystyka obiektów ważonych
• warunki eksploatacji
• charakterystyki metrologiczne
• zgodność z wymaganiami prawnymi (jeśli istotne)
• dokumentacja producenta
• inne czynniki (serwis, referencje, cena itp.)

2. Ocena i adaptacja pomieszczenia

Ocenić jakość pomieszczenia gdzie będzie pracować przyrząd pomiarowy w zakresie:

• poziomowania i stabilności podłoża
• stabilnej temperatury
• znacznych drgań (sąsiedztwo prasy, dużych wentylatorów lub silników)
• zakłóceń elektromagnetycznych (pracujące silniki)
• zagrożeń elektrostatyką (niska wilgotność)
• pomiarów materiałów elektrostatycznych i magnetycznych

Uzgodnić z Najwyższym Kierownictwem możliwość adaptacji lub zmiany pomieszczenia -optymalizacja miejsca pracy:

• klimatyzacja
• stół antywibracyjny
• zasilanie z niezakłóconej linii lub zastosowanie UPS’a
• zastosowanie nawilżacza

3.Instalacja

a) ocenić możliwość poprawnej instalacji przyrządu

• ocena pracy przy ustawieniach domyślnych
• dopasować filtry i zatwierdzenie wyniku (np. waga)
• wyłączyć ostatnią cyfrę jeśli możliwe (opcja)
• podłączyć przyrząd do przewodu ochronnego
• zastosować stół antywibracyjny

b) zlecić wykonanie ekspertyzy do dostawcy

Wyposażenie laboratorium – podsumowanie

Dobór odpowiednich mebli do laboratorium jest sporym wyzwaniem, szczególnie jeśli ktoś po raz pierwszy stoi przed takim wyzwaniem.

Czasami musimy wybiegać daleko w przyszłość, aby stworzyć i wyposażyć laboratorium, które będzie nam służyło przez wiele lat, a praca w nim będzie czystą przyjemnością, bo poza osiągniętym komfortem pracy będziemy wiedzieć, że możemy się czuć bezpiecznie i spełnia najwyższe standardy.

Warto zapoznać się z nowościami na rynku wyposażenia laboratoriów, ponieważ co kilka lat pojawiają się nowe rozwiązania.

Ostatnio obok takich nowości, jak stosowanie paneli dotykowych w dygestoriach czy farb poliuretanowych, można znaleźć specjalistyczne szafy wentylowane do umieszczania w nich kompletnych zestawów HPLC.

Pozwala to na znaczną oszczędność powierzchni w laboratoriach.

Inne wymagania stoją przed laboratorium zajmującym się analizą próbek, gdzie wykorzystuje się aparaturę badawczą, a inne – wobec laboratorium, w którym są prowadzone prace z substancjami palnymi, toksycznymi czy też radionuklidami.

Pomieszczenie aparaturowe często wymaga więcej szaf i szafek, tak, aby pomieścić części eksploatacyjne, gdzie – poza kilkoma gazami technicznymi – nie ma potrzeby użycia innych mediów.

Laboratorium syntezy często potrzebuje dużego nasycania instalacjami technologicznymi: wodą chłodzącą do chłodnic, gazami technicznymi
czy instalacjami próżniowymi.

Te wszystkie potrzeby użytkowników trzeba w należyty sposób zaspokoić, ewentualnie znaleźć odpowiedni kompromis. Warto dbać o komfort użytkowania mebli, bo to pośrednio wpływa na bezpieczeństwo pracy, a to powinno być podstawowym kryterium wyboru rozwiązań zastosowanych w wybieranych meblach.

Przy bezpieczeństwie ludzi nie wolno iść na kompromis; to jest najwyższe dobro, którymi powinny się kierować osoby odpowiedzialne za projekt i jego realizację podczas wyposażania laboratorium w meble. Meble, które będą długo i bezproblemowo służyły użytkownikom.

• szkolenia online
• szkolenia u Ciebie w firmie i doradztwo-konsulting
• agencja SEO/SEM

Co myślisz o moim nowym wpisie na blogu?

A może masz pytanie dotyczące strategii lub techniki jak działać najlepiej?

Tak czy inaczej, chciałbym usłyszeć, co masz do powiedzenia.

Więc śmiało, teraz udostępnij ten wpis na swoich social mediach i zobacz co inni mają do powiedzenia.